Ο αντιδικτατορικός αγώνας και οι κυριότερες αντιστασιακές οργανώσεις.

21 Απριλίου  1967:   

Η   Χούντα των Συνταγματαρχών είχε να αντιμετωπίσει μια σειρά από οργανώσεις που αντιστάθηκαν την «μαύρη» επταετία. Καλό είναι να τις θυμόμαστε.

 

Ο αντιδικτατορικός αγώνας  και οι κυριότερες αντιστασιακές οργανώσεις.

Από την επομένη κιόλας του πραξικοπήματος άρχισαν να συγκροτούνται αντιδικτατορικές οργανώσεις που κάλυπταν όλο το πολιτικό φάσμα, από την κομμουνιστική αριστερά έως και την βασιλική δεξιά. Πολλές από αυτές έκαναν αισθητή την παρουσία τους όχι λόγω του μεγέθους τους, αλλά λόγω των δυναμικών τους ενεργειών (τοποθέτηση βομβών).

Η νεολαία έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο αντιδικτατορικό κίνημα, για αυτό και οι οργανώσεις της συνιστούν το σημαντικότερο κομμάτι των αντιστασιακών οργανώσεων και ομάδων. Η επίδραση του Μάη του 68 στην πολιτική ριζοσπαστικοποίηση της νεολαίας και των φοιτητών επηρέασε καθοριστικά τη φυσιογνωμία του αντιδικτατορικού κινήματος. Η διάσπαση του ΚΚΕ το 1968 οδήγησε στη δημιουργία νέων αντιστασιακών οργανώσεων και ομάδων. Οι αντιδικτατορικές κινήσεις στο εξωτερικό συγκροτήθηκαν από μετανάστες, φοιτητές, επιστήμονες και πολιτικούς πρόσφυγες.

Η Χούντα των συνταγματαρχών είναι μια ιδιαίτερα σημαντική περίοδος της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας.  Η μελέτη της ιστορίας είναι αυτή που μας βοηθάει να βγάλουμε διάφορα πολιτικά συμπεράσματα και αυτή που βοηθάει να μην ξεθωριάζει η μνήμη μας.

Πέρα  από τα πρόσωπα που έδρασαν, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν, δολοφονήθηκαν θέλουμε να γίνουν γνωστές,  να δώσουμε έμφαση και στις οργανώσεις που ανέπτυξαν αντιδικτατορική δράση. 

  

Σας παραθέτουμε μια λίστα με  διάφορες αντιδικτατορικές οργανώσεις, που δημιουργήθηκαν στην επταετία 1967-1974,  την ιστορία τους και τη δράση τους. Η μελέτη της ιστορίας είναι αυτή που μας βοηθάει να βγάλουμε διάφορα πολιτικά συμπεράσματα και αυτή που βοηθάει να μην ξεθωριάζει η μνήμη μας.

 Αναλυτικά οι 46 αντιδικτατορικές οργανώσεις

Αντίστασις, Απελευθέρωσις, Ανεξαρτησία (ΑΑΑ)

Οργάνωση που απαρτιζόταν από πολιτικούς (Στέφανος Παντελάκης, Παύλος Ζάννας κ.α.) και απότακτους από τη χούντα αξιωματικούς του στρατού (Τάσος Μήνης, Σπύρος Μουστακλής κ.α.). Πραγματοποίησε οκτώ βομβιστικές ενέργειες, έως τη σύλληψη του Μήνη, τον Απρίλιο του 1971. Άλλα γνωστά μέλη της οργάνωσης ΑΑΑ ήταν ο εν αποστρατεία υποναύαρχος Ι. Μασουρίδης και ο αξιωματικός του στρατού Μιχάλης  Βαρδάνης.

ΑΑΣΠΕ (Αντιφασιστική Αντιϊμπεριαλιστική Σπουδαστική Παράταξη Ελλάδας)

Η ΑΑΣΠΕ (Αντιφασιστική Αντιϊμπεριαλιστική Σπουδαστική Παράταξη Ελλάδας) ιδρύθηκε το Νοέμβριο του 1972 και πρωτοστάτησε στον Αντιδικτατορικό Αγώνα και στην Εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973. Το Μάιο του 1974 οι κατασταλτικοί μηχανισμοί της χούντας πέτυχαν ισχυρά πλήγματα κατά της ΑΑΣΠΕ και του ΕΚΚΕ. Η ΑΑΣΠΕ αποτελούσε τη φοιτητική παράταξη του ΕΚΚΕ.

ΑΕΜ (Αντιδικτατορικό Εργατικό Μέτωπο)

Το ΑΕΜ (Αντιδικτατορικό Εργατικό Μέτωπο) ιδρύθηκε τον Αύγουστο του 1967 από συνδικαλιστικά στελέχη της αριστεράς. Μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ το 1968, συνδέθηκε με το ΚΚΕ Εσωτερικού. Δημιούργησε μικρούς συνδικαλιστικούς πυρήνες αντίστασης και έκδοσης ανακοινώσεων και προκηρύξεων. Μετά την πτώση της χούντας λειτούργησε ως συνδικαλιστική παράταξη του ΚΚΕ Εσωτερικού, της ΕΔΑ και της ΕΑΡ.

ΑΚΕ (Αντιφασιστικό Κίνημα Ελλάδας)

Το Αντιφασιστικό Κίνημα Ελλάδας (ΑΚΕ) ήταν αντιδικτατορική οργάνωση που δημιουργήθηκε από μέλη της κίνησης «Φίλοι Νέων Χωρών», με επικεφαλής τον Νίκο Ψυρούκη. Ο μαρξιστής Νίκος Ψυρούκης (1926 – 2003) ήταν συγγραφέας πολυάριθμων βιβλίων. Την περίοδο της χούντας, εξορίστηκε για ένα χρόνο και αυτός και η γυναίκα του στη Γυάρο, με αποτέλεσμα να επιδεινωθεί σοβαρά η υγεία του. Το ΑΚΕ ανήκε στο «αντιρεβιζιονιστικό ρεύμα» με αναφορές στις θέσεις του ΚΚ Κίνας και του Μάο και εξέδιδε το έντυπο «Αντιφασίστας». Το 1969 αυτοδιαλύθηκε. Ένα τμήμα του ΑΚΕ (Γιώργος Καραμπελιάς κ.α.) συνέχισε τη δράση του και μετά την πτώση της δικτατορίας, ως «Ομάδα για μια Προλεταριακή Αριστερά» (ΟΠΑ).

ΑΜΕΕ (Αγωνιστικό Μέτωπο Ελλήνων Εξωτερικού)

Το Αγωνιστικό Μέτωπο Ελλήνων Εξωτερικού (ΑΜΕΕ) ήταν αριστερή αντιδικτατορική οργάνωση που δημιουργήθηκε κατά κύριο λόγο από φοιτητές. Έδρασε κυρίως στην Ιταλία, στη Γαλλία και τη Δυτική Γερμανία. Συνδεόταν με την ΟΜΛΕ (Οργάνωση Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας). Εξέδιδε στην Μόντενα της Ιταλίας την εφημερίδα «Λαϊκή Ενότητα».

Αντι-ΕΦΕΕ

Η Αντι-ΕΦΕΕ ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 1971 από μέλη της ΚΝΕ στα πανεπιστήμια, καθώς και από μέλη άλλων οργανώσεων. Επιδίωξε να γίνει φορέας έκφρασης του συνόλου των φοιτητών.

Αόρατοι Αγωνιστές του Ελληνικού Έθνους

Φιλοβασιλική οργάνωση. Το Νοέμβριο του 1969 μοίρασαν προκήρυξη με την οποία καλούσαν σε σαμποτάρισμα της παρέλασης με τη ρίψη πανιών μπροστά στα τανκς.

Απελευθερωτικό Κίνημα Ελλάδας (ΑΚΕ)

Ιδρύθηκε από αξιωματικούς του στρατού ξηράς και της αεροπορίας.

Δ.Α. (Δημοκρατική Άμυνα)

Τον Απρίλιο του 1967, κεντροαριστεροί διανοούμενοι του Ομίλου Παπαναστασίου ιδρύουν μια αντιδικτατορική οργάνωση με το όνομα “Δημοκρατική Άμυνα” (ΔΑ). Άρχισε να δραστηριοποιείται το Μάιο του 1967 και σύντομα αρχίζει να τοποθετεί βόμβες προσέχοντας να μην υπάρξουν αθώα θύματα.

Το 1974, μετά την πτώση της χούντας, η Δημοκρατική Άμυνα συμμετείχε μαζί με το ΠΑΚ στην ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, με αρχηγό τον Ανδρέα Παπανδρέου. Τον Ιούνιο του 1975 ο Ανδρέας Παπανδρέου προχώρησε με συνοπτικές διαδικασίες στη διαγραφή 45 μελών της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ, που προέρχονταν από τη «Δημοκρατική Άμυνα» και διαφώνησαν με την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ.

Μερικά γνωστά μέλη της Δημοκρατικής Άμυνας : Σάκης Καράγιωργας, ο Γ. Νοταράς, ο Κ. Σοφούλης, ο Α. Στάγκος, ο Βασίλης Φίλιας , ο Στέλιος Νέστωρ, ο Σ. Παπασπηλιόπουλος , ο Γ.Α. Μαγκάκης, Σ. Χασαπίδης, Γ. Ιορδανίδης και Γ. Μυλωνάς, ο Χ. Πρωτοπαππάς, ο  Ν. Κωνσταντόπουλος (μετέπειτα πρόεδρος του Συνασπισμού), ο Χ. Ντόλκας, ο  Α. Μάνεσης και ο Π. Ζάννας.

ΔΕΑ (Δημοκρατικές Επιτροπές Αντιστάσεως)

Οι ΔΕΑ ιδρύθηκαν μετά από σχετική απόφαση που πήρε το Κομμουνιστικό Διεθνιστικό Κόμμα Ελλάδος (ΚΔΚΕ) που ήταν τροτσκιστικό κόμμα. Υπολογίζεται ότι στις ΔΕΑ εντάχθηκαν περισσότερα από 400 μέλη. Πραγματοποίησαν βομβιστικές ενέργειες και εξέδωσαν αντιδικτατορικές προκηρύξεις. Τον Ιούλιο του 1970 καταδικάστηκαν από το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών ορισμένα μέλη των ΔΕΑ που συνελήφθησαν από τη χούντα.

ΔΣ (Δημοκρατικοί Σύνδεσμοι)

Ιδρύθηκαν επίσης από στελέχη της Ένωσης Κέντρου και της ΕΔΗΝ.

ΕΑΚΚ (Εθνικό Απελευθερωτικό Κίνημα Κρήτης)

Το ΕΑΚΚ ιδρύθηκε τον Ιανουάριο 1968 από άτομα που ανήκαν στον κεντρώο χώρο.

ΕΑΝ (Ελληνική Αντιδικτατορική Νεολαία)

Η ΕΑΝ ήταν οργάνωση που ίδρυσε ο Ιπποκράτης Σαββούρας το Μάρτιο του 1971. Μερικά γνωστά μέλη της ΕΑΝ ήταν οι : Σπυριούνης Κυριάκος, Ρούμπος Ιωάννης, Παπανικολάου Νικόλαος, Μουστακλής Σπυρίδωνας, Ζαρκάδας Αλέξανδρος, Βασιλικόπουλος Λεωνίδας, Πανουργιάς Πανουργιάς, Βαρδουλάκης Ανδρέας και Μπερλεμπέ Αναστασία. Οι Σαββούρας, Σπυριούνης, Ρούμπος, Παπανικολάου, Ζαρκάδας και Βασιλικόπουλος δικάστηκαν στο έκτακτο στρατοδικείο τον Αύγουστο του 1973. Ο ποινές που τους επιβλήθηκαν ήταν για το Σαββούρα κάθειρξη 18 ετών, στο Ρούμπο κάθειρξη 15 ετών και στους τέως αξιωματικούς Παπανικολάου, Βασιλικόπουλο, Ζαρκάδα και Σπυριούνη φυλάκιση δυόμισι ετών.

ΕΑΣ (Εθνικός Αντιδικτατορικός Στρατός)

Οργάνωση που συγκροτήθηκε από παλιούς ΕΛΑΣίτες. Εξαρθρώθηκε τον Ιούλιο του 1969.

ΕΔΕ (Εργατική Διεθνιστική Ένωση)

Η Εργατική Διεθνιστική Ένωση (ΕΔΕ) ιδρύθηκε το 1963 ως το ελληνικό τμήμα της Διεθνούς Επιτροπής της 4ης Διεθνούς. Παράνομη από την 21η Απριλίου 1967, η ΕΔΕ, προσπαθεί να αναδιοργανωθεί και να συμμετάσχει με όλες της τις δυνάμεις στον αγώνα κατά της χούντας. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, η ΕΔΕ εξέδιδε στο Λονδίνο το περιοδικό «Κομμουνιστής» και την εφημερίδα «Ώρα της Αλλαγής» και στην Ελλάδα την εφημερίδα “Η Πρωτοπορία”. Ηγετικά στελέχη της ΕΔΕ ήταν ο Σάββας Μιχαήλ, ο Θόδωρος Κουτσουμπός, ο Δημήτρης Τούμπανης και ο Θεοδόσης Θωμαδάκης.

Η ΕΔΕ νομιμοποιείται το Σεπτέμβριο του 1974, και παράλληλα ξεκινά η έκδοση της εβδομαδιαίας στην αρχή εφημερίδας της «Σοσιαλιστική Αλλαγή». Γίνεται μια από τις μαζικότερες τροτσκιστικές οργανώσεις, το 1985 μετονομάζεται σε Εργατικό Επαναστατικό Κόμμα (ΕΕΚ) και έχει για γραμματέα της το Σάββα Μιχαήλ.

ΕΕΣ (Ένωση Εθνικής Σωτηρίας)

Οργάνωση απότακτων από τη χούντα αξιωματικών του στρατού. Μερικά γνωστά μέλη της ήταν ο Άγγελος Πνευματικός και ο Κωνσταντίνος Πνευματικός.

ΕΜΑ (Ελληνική Μαχητική Αντίσταση)

Ξεκίνησε τη δράση της το 1970. Στελέχη της διατηρούσαν επαφές με τη «Δημοκρατική Άμυνα».

ΕΚΙΝ (Ελληνοευρωπαϊκή Κίνηση Νέων)

Ιδρύθηκε τον Αύγουστο 1970 από φοιτητές του κεντρώου και φιλελεύθερου χώρου ως νόμιμη οργάνωση. Το περιοδικό της αποτέλεσε βήμα για την κριτική προς το δικτατορικό καθεστώς και τη διάδοση των νεολαιίστικων και φοιτητικών αιτημάτων. Έκανε εκδηλώσεις και εκδόσεις και διαλύθηκε το 1972 με δικαστική απόφαση και με την αιτιολογία ότι είχε απομακρυνθεί από το σκοπό της.

ΕΜΕΠ (Εταιρεία Μελέτης Ελληνικών Προβλημάτων)

Ιδρύθηκε το 1971. Η ΕΚΙΝ και η ΕΜΕΠ ήταν εταιρείες πολιτικού προβληματισμού οι οποίες ήταν νόμιμες με αποφάσεις του Πρωτοδικείου Αθηνών, έκαναν όμως καλυμμένη αντιστασιακή δράση. Με τη δράση τους (συζητήσεις, διαλέξεις, εκδόσεις) είχαν σημαντική επίδραση στην ιδεολογική κινητοποίηση του φοιτητικού χώρου, γι’ αυτό και τον Μάιο του 1972 το καθεστώς διέταξε τη διάλυση των δύο εταιρειών και εκτόπισε τα περισσότερα μέλη των δ.σ.

ΕΚΚΕ (Επαναστατικό Κομμουνιστικό Κίνημα Ελλάδας)

Το ΕΚΚΕ είναι οργάνωση του μ-λ χώρου που ιδρύθηκε το 1970 στο Δυτικό Βερολίνο και ανέπτυξε αξιόλογη αντιδικτατορική δράση. Στο ιδρυτικό συνέδριο του 1970 το ΕΚΚΕ εξέλεξε τριμελές κεντρικό καθοδηγητικό όργανο, με μέλη τους : Χρήστο Μπίστη, Πέτρο Στάγγο και Άννα Φιλίνη. Δραστηριοποιήθηκε έντονα στο φοιτητικό κίνημα και διέθετε δική του φοιτητική παράταξη με το όνομα ΑΑΣΠΕ, η οποία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973. Το έντυπο όργανο του ΕΚΚΕ, «Ο Κομμουνιστής», τυπωνόταν στο Μόναχο και έμπαινε (κάτω από συνθήκες παρανομίας) στην Αθήνα για διανομή. Μετά τη μεταπολίτευση του 1974, το ΕΚΚΕ (μαζί με την ΟΜΛΕ) αναπτύχθηκε σημαντικά και αποτέλεσε πόλο συσπείρωσης της μεγάλης πλειονότητας όσων εντάσσονταν στο χώρο του μ-λ ρεύματος της αριστεράς.

Το Μάιο του 1974 συνελήφθησαν από την αστυνομία 36 μέλη και στελέχη του ΕΚΚΕ και της ΑΑΣΠΕ (Πέτρος Στάγκος, Χρήστος Μπίστης, Γιάννης Μήλιος, Δηήτρης Κουμάνταρος, Α. Τσάρας, Ν. Παπαμιλτιάδης, Ανδρέας Αποστολίδης, Ν. Λιβέριος, Ε. Φαμελιάδου, Ι. Δημακόπουλος, Ν. Σκούφος, Ν. Μαστοράκης, Μ. Παπαδομανώλης, Μ. Καρατζάς, Γ. Καρατράτζης, Ι. Μαργαρίτης, Ι. Χαραλαμπίδης, Γ. Κοτανίδης, Ν. Κουτρέσης, Π. Παπαδομανώλη, Α. Παντελάκη, Ι. Κουβάρας, Σ. Σάλουστρος, Γ. Δραμουντάνης, Α. Κυνηγός, Π. Πιπέρης, Γ. Νίκαινας, Α. Μορδώχ, Δ. Αλεξάς, Α. Κουρτέσης, Σ. Λουκάτος, Α. Παπαντωνίου, Ε. Δραμουντάνης, Ε. Εφεντάκης, Δ. Τοπαλιάν, Α. Καπροδάκης). Ορισμένοι από τους συλληφθέντες κρατήθηκαν σε πλήρη απομόνωση για 128 μέρες. Βασανίστηκαν φρικτά (με ηλεκτροσόκ στα γεννητικά όργανα και στις μασχάλες, με σφίξιμο σιδερένιου στεφανιού στο κεφάλι κ.α.), αλλά δεν λύγισαν.

Ελληνική Αντίσταση

Η αντιδικτατορική οργάνωση που ίδρυσε ο Αλέκος Παναγούλης, ο οποίος προδικτατορικά εντάχθηκε στην ΕΔΗΝ, τη νεολαία της Ένωσης Κέντρου. Μετά την απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα Παπαδόπουλου από τον Παναγούλη (13-8-1968), η οργάνωση εξαρθρώθηκε και εντοπίστηκαν εκρηκτικοί μηχανισμοί της σε έξι σημεία της Αθήνας (14-15/8/1968).

Το Νοέμβριο του 1968, μετά από απάνθρωπα βασανιστήρια που υπέστη, καταδικάστηκε από το Στρατοδικείο δις εις θάνατον. Στις 25 Νοεμβρίου 1968 μεταφέρθηκε στις Στρατιωτικές Φυλακές Μπογιατίου.

Τον Ιούνιο του 1969 ο Παναγούλης καταφέρνει να αποδράσει από το Μπογιάτι με τη βοήθεια του δεκανέα Γ. Μωράκη (5/6/1969). Την επομένη επικηρύσσεται με 500.000 δραχμές και στις 9/6/1969 συλλαμβάνεται, ύστερα από κατάδοση των Π. Περδικάρη και Δ . Πατίτσα. Υφίσταται πολλών ειδών βασανιστήρια από τα όργανα της χούντας, αλλά τα αντιμετωπίζει όλα με αξιοθαύμαστο θάρρος και καταφέρνει να γράψει το όνομά του με χρυσά γράμματα στη νεότερη ιστορία της Ελλάδας. Το 1974 εκλέγεται βουλευτής με την Ένωση Κέντρου. Σκοτώνεται το 1976 σε ηλικία 36 ετών κάτω από πολύ περίεργες συνθήκες που αφήνουν πολλά αναπάντητα ερωτηματικά.

ΕΕ (Ελεύθεροι Έλληνες)

Η οργάνωση Ε.Ε. ιδρύθηκε την άνοιξη του 1968, μετά από απόφαση διαφόρων βασιλοφρόνων αξιωματικών. Τέσσερις αντιστράτηγοι πήραν την πρωτοβουλία για την ίδρυσή της : ο Σοφ.Τζανετης, ο Παυλος Δημοπουλος, ο Γεωργιος Περιδης και ο Ανδρεας Βαρδουλακης. Η αρχηγια της οργανωσης ανετέθηκε στο στρατηγο Τζανετη και πλεον αρχιζει η δραση της και η ιστορια της οργανωσης «Ελευθεροι Ελληνες» . Δραστηριότητες της οργάνωσης ήταν η μυηση προσωπων για δραση, η συνεργασια με αλλες οργανωσεις, η επαφη με το εξωτερικο και η εκδοση παρανομης εφημεριδας. Την πρωτοβουλια για την εκδοση της εφημεριδας ειχε ο συνταγματαρχης Παντελής Καλαμάκης με συνεργατες δυο αξιωματικους που ειχαν κατηγορηθει για την υποθεση ΑΣΠΙΔΑ. Η οργάνωση επέλεξε να κάνει ένα άνοιγμα στους προερχόμενους από τον ΑΣΠΙΔΑ αξιωματικούς. Το Δεκέμβριο του 1968, με προκήρυξή της, καλούσε τους αξιωματικούς να ανατρέψουν τη χούντα. Η δικτατορία κατάφερε ισχυρό πλήγμα στην οργάνωση μεταξύ Ιουνίου και Αυγούστου 1969 με τη σήλληψη πάνω από 100 μελών της. Ένας μεγάλος αριθμός από τους συλληφθέντες εκτοπίστηκε σε διάφορα μέρη της χώρας.

ΕΔΚ (Ελληνικό Δημοκρατικό Κίνημα)

Στο ΕΔΚ εντάχθηκαν τα εναπομείναντα ελεύθερα μέλη του ΕΚΔΑ μετά την εξάρθρωσή του. Το ΕΔΚ εξαρθρώθηκε τον Οκτώβριο του 1969 με τη σύλληψη μελών της οργάνωσης καθώς ετοιμάζονταν να τοποθετήσουν 9 βόμβες σε ισάριθμες τράπεζες του κέντρου της Αθήνας.

ΕΚΔΑ (Εθνικό Κίνημα Δημοκρατικής Αντιστάσεως)

Ημερομηνία ίδρυσης : 23-24 Μαϊου 1967

Το Μάιο του 1967, στελέχη της ΕΚ (Ένωση Κέντρου) και της ΕΔΗΝ (Ελληνική Δημοκρατική Νεολαία) ιδρύουν το «Εθνικό Κίνημα Δημοκρατικής Αντιστάσεως» (ΕΚΔΑ). Το Σεπτέμβριο 1967 τα εναπομείναντα μέλη του ΕΚΔΑ μετονόμασαν την οργάνωσή τους σε ΔΕΚΑ (Δημοκρατικό Εθνικό Κίνημα Αντιστάσεως), για λόγους ασφαλείας.

ΕΣΑΚ (Ενιαία Συνδικαλιστική Αντιδικτατορική Κίνηση)

Η ΕΣΑΚ ιδρύθηκε τον Απρίλιο του 1968 στη Ρώμη. Αποτέλεσε τη συνδικαλιστική οργάνωση του ΚΚΕ. Δραστηριοποιήθηκε ανάμεσα στους έλληνες μετανάστες της Δυτικής Ευρώπης, αλλά σύντομα απέκτησε προσβάσεις και στην Ελλάδα.

ΚΔΚΕ (Κομμουνιστικό Διεθνιστικό Κόμμα Ελλάδας)

Το ΚΔΚΕ ήταν ένα τροτσκιστικό κόμμα που ιδρύθηκε το 1946.

Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του 1967, μέλη του ΚΔΚΕ (Κομμουνιστικό Διεθνιστικό Κόμμα Ελλάδας) πρωτοστάτησαν στη  δημιουργία της πρώτης, ουσιαστικά, αντιδικτατορικής οργάνωσης: των Δημοκρατικών Επιτροπών Αντίστασης (ΔΕΑ), ενώ πολλά από τα μέλη του κόμματος εξορίστηκαν, φυλακίστηκαν ή έφυγαν στο εξωτερικό. Ο τεχνικός εξοπλισμός των ΔΕΑ, αρχικά, έγινε από τον μηχανισμό του ΚΔΚΕ, η οργανωτική τους μονάδα ήταν η αυτόνομη ομάδα ή η επιτροπή βάσης. Είχαν διακλαδωθεί σε όλη τη χώρα, είχαν αποκεντρωμένη δομή και έβγαζαν αρκετές εφημερίδες.

Καθ’ όλη αυτή τη δύσκολη πολιτική περίοδο οι πυρήνες του ΚΔΚΕ δεν έπαψαν ποτέ να λειτουργούν, τα κομματικά όργανα συνεδρίαζαν τακτικά και διέπονταν από δημοκρατικό εσωτερικό καθεστώς λειτουργίας.

Κατά την περίοδο της δικτατορίας το ΚΔΚΕ εξέδιδε τα έντυπα “4η Διεθνής”, “Επαναστατική Γραμμή”, “Εργατική Πάλη”, “Πολιτική Επιθεώρηση” κλπ. Με την πτώση της δικτατορίας και τη νομιμοποίησή του, το ΚΔΚΕ, εκτιμώντας ότι λόγω μεγέθους και δυνατοτήτων πολιτικής παρέμβασης δεν μπορεί να φέρει τον τίτλο κόμματος, μετονομάστηκε σε Οργάνωση Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας (ΟΚΔΕ), παίρνοντας τον τίτλο της ιστορικής οργάνωσης που ίδρυσε το 1934 ο Παντελής Πουλιόπουλος.

Μερικά γνωστά μέλη του ΚΔΚΕ ήταν : Σοφρόνης Παπαδόπουλος, Στέλιος Κατσαρός, Τριαντάφυλλος Μιταφίδης, Θωμάς Θωμαδάκης, Παναγιώτης Δούνας, Αντώνης Λιάκος, Γιάννης Φελέκης, Παπαβασιλείου, Νικολαϊδης, Ανέστης Σοφατζόγλου κ.α.

Κίνημα Εθνικής Αντιστάσεως (ΚΕΑ)

Δεξιά αντιδικτατορική οργάνωση που ιδρύθηκε από τον Ιπποκράτη Σαββούρα. Το ΚΕΑ πίστευε ότι στη συγκρότηση της ελεύθερης Ελλάδας θα έπαιζαν αποφασιστικό ρόλο ο βασιλιάς Κωνσταντίνος και ο Κ. Καραμανλής. Ο Σαββούρας χρησιμοποιούσε τα ψευδώνυμα «στρατηγός Ακρίτας» και «συνταγματάρχης Πορφύρης». Είχε δηλώσει ότι είχε αυτόνομη δράση και ότι δεν ενεργούσε κατ’ εντολή του βασιλιά ή του Καραμανλή. Οι προκηρύξεις του ΚΕΑ όμως έφεραν τη φωτογραφία του Καραμανλή και του Κωνσταντίνου. Η οργάνωση προχώρησε σε διάφορες βομβιστικές ενέργειες. Ο Σαββούρας βασανίστηκε από την ΕΑΤ-ΕΣΑ, εκτοπίστηκε στη Σαμοθράκη και μετά από μερικά χρόνια ίδρυσε την οργάνωση ΙΔΑΣ (Ιερός Δημοκρατικός Αγώνας) με τον Κυριάκο Σπυριούνη και τον Αλέκο Αρχάκη. Στη Μεταπολίτευση, ο Σαββούρας ήταν βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, υποψήφιος με το κόμμα του Σπύρου Μαρκεζίνη το 1981 και αργότερα υποψήφιος με το ΛΑ.Ο.Σ. του Καρατζαφέρη.

Κίνημα 20^ης Οκτώβρη

To 1969 η αριστερή οργάνωση «Κίνημα 20^ης Οκτώβρη» έβαλε βόμβα στη Δεξαμενή (20-10-1969). Στις 30-3-1970 κατέστρεψε με βόμβα ένα στρατιωτικό όχημα έξω από τη Σχολή Ευελπίδων. Το Μάιο του 1970 εξερράγη βόμβα στα γραφεία της ΓΣΕΕ και το Νοέμβριο του ίδιου έτους βόμβα στο άγαλμα του Αμερικανού Προέδρου Τρούμαν. Το καλοκαίρι του 1972 συλλαμβάνεται στην Αθήνα ο βασικός πυρήνας της οργάνωσης «20ή Οκτώβρη» (ο Νίκος Μανιός που αργότερα έγινε μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ Εσωτερικού και βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, ο Α. Μανωλάκης, ο Γιώργος Σαγιάς και ο Νίκος Χρυσανθόπουλος). Η οργάνωση αυτή διαλύθηκε στις αρχές του 1975. Ένα άλλο γνωστό μέλος της ήταν ο Περδίκκας Παπακώστας.

Κίνημα 29^ης Μάη

Το «Κίνημα 29^ης Μάη» ιδρύθηκε στο Παρίσι και ήταν μια αριστερή αντιδικτατορική οργάνωση, που η ιδεολογία της αποτελούσε ένα μίγμα από μαοϊσμό – τροτσκισμό – γκεβαρισμό. Στόχος της ήταν η ανατροπή της χούντας μέσα από τον ένοπλο αγώνα. Ένας μικρός αριθμός μελών της οργάνωσης είχε ταξιδέψε μέχρι την Κούβα και την Παλαιστίνη για να εκπαιδευτεί στα όπλα και στο αντάρτικο. Το Δεκέμβριο του 1968 διάφορα μέλη του Κινήματος 29^ης Μάη (Ε. Οχούνος, Α. Γουλάς και Α. Φραντζής) καταδικάστηκαν στη Θεσσαλονίκη σε ποινές 4-16 χρόνων. Γύρω στο 1970-1971 το «Κίνημα 29^ης Μάη» αυτοδιαλύθηκε. Μερικά γνωστά μέλη του Κινήματος ήταν ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος, ο Βύρωνας Αναγνωστόπουλος και άλλοι.

ΚΝΕ (Κομμουνιστική Νεολαία Ελλάδας)

Η Κομμουνιστική Νεολαία Ελλάδας (ΚΝΕ) ιδρύθηκε το Σεπτέμβριο του 1968, δηλαδή λίγους μήνες μετά την διάσπαση του ΚΚΕ σαν  μαρξιστική-λενινιστική οργάνωση νεολαίας του ΚΚΕ. Τα πρώτα χρόνια  παρουσιάζει σοβαρές οργανωτικές αδυναμίες. Στην πορεία, αρχίζει να ισχυροποιείται και να αποκτά όλο και περισσότερα μέλη και υποστηρικτές. Το καλοκαίρι του 1972 μαζί με αριστερούς φοιτητές  ιδρύει  την Αντιδικτατορική Εθνική Φοιτητική Ένωση Ελλάδας (Αντι-ΕΦΕΕ) που παίζει σημαντικό  ρόλο στην ανάπτυξη και δράση του φοιτητικού κινήματος και εκδίδει την παράνομη «Πανσπουδαστική» που μετέφερε το σάλπισμα του αντιδικτατορικού αγώνα μέσα στα Πανεπιστήμια. Επίσης, από τον Οκτώβριο του 1969 η ΚΝΕ άρχισε να εκδίδει το έντυπο «Οδηγητής».

Σημαντική ήταν η συμμετοχή της ΚΝΕ και στην Εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973 (π.χ. Αριάδνη Αλαβάνου, Γιάννης Γρηγορόπουλος, Τόνια Μωροπούλου, Γιάννης Νυσταζάκης). Την περίοδο Φεβρουαρίου – Μαρτίου 1974 συνελήφθησαν στην Αθήνα εκατοντάδες μέλη του ΚΚΕ, της ΚΝΕ και της Αντι-ΕΦΕΕ, τα οποία υπέστησαν φρικτά βασανιστήρια στη Γενική Ασφάλεια και στην ΕΣΑ.

Μερικά γνωστά μέλη της ΚΝΕ : Δημήτρης Αθανασίου, Δημήτρης Αρχοντής, Αλέκος Αλαβάνος (μετέπειτα πρόεδρος του Συνασπισμού – ΣΥΡΙΖΑ, Παναγιώτης Λαφαζάνης (μετέπειτα βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ), Θανάσης Σκαμνάκης, Κώστας Κάππος (υπέστησε απάνθρωπα βασανιστήρια από τη χούντα και αργότερα έγινε βουλευτής του ΚΚΕ και ιδρυτικό μέλος του ΝΑΡ), Θανάσης Καρτερός (μετέπειτα διευθυντής του Ριζοσπάστη και μέλος του Συνασπισμού), Στέφανος Πάντος, Δημήτρης Μπουρνούς (το 1971 εντάχθηκε στην ΚΝΕ και το Φεβρουάριο του 1974 συνελήφθη και βασανίστηκε στη Γενική Ασφάλεια και στο Κολαστήριο Μπογιατίου), Λάζαρος Σταθάκης (εντάχθηκε στην ΚΝΕ το 1971), Τάκης Κοντογιάννης, Στέλιος Ορφανός (εντάχθηκε στην ΚΝΕ το 1973), Γιάννης Μαρούκης (το 1973 έγινε μέλος του Τριμελούς Γραφείου της ΚΝΕ Πολυτεχνείου, ενώ τον Αύγουστο του 1974 εκλέχτηκε Γραμματέας της ΚΝΕ Πολυτεχνείου και μέλος του Γραφείου Σπουδάζουσας ΚΝΕ στην Αθήνα), Δημήτρης Γόντικας, Θεόδωρος Τζιαντζής, Αγγελική Σωτήρη κ.α.

ΚΟΣ (Κομματική Οργάνωση Σπουδαστών)

Οργάνωση του ΚΚΕ Εσωτερικού που ιδρύθηκε τον Οκτώβριο 1972. Η ΚΟΣ αποτέλεσε και τη μήτρα για την ανασύσταση του Ρήγα Φεραίου.

Κ.Ο. Μαχητής

Αριστερίστικη οργάνωση που ιδρύθηκε το φθινόπωρο του 1970 και εξέδιδε το παράνομο έντυπο «Μαχητής». Πρόβαλε τη θέση της ενότητας του λενινιστικού αντιρεβιζιονιστικού ρεύματος. Κύριοι πρωτεργάτες της Κ.Ο. Μαχητής ήταν οι εξής : Νίκος Βουλγαράκης, Σταύρος Καλαντζής, Αγησίλαος Χριστοδουλόπουλος. Τον Ιανουάριο του 1973 πραγματοποιήθηκε το πρώτο συνέδριο της οργάνωσης. Τα μέλη της Κ.Ο. Μαχητής συμμετείχαν στις καταλήψεις της Νομικής και στην Εξέγερση του Πολυτεχνείου (1973). Πήρε μέρος στις εκλογές του 1977. Στις εκλογές του 1981 συνεργάστηκε με το ΚΚΕ (Μ-Λ) και τη Λαϊκή Εξουσία. Διαλύθηκε το 1990. Ο μαθητής Σιδέρης Σιδηρόπουλος, που σκοτώθηκε το 1976, ήταν μέλος της. Γνωστά στελέχη της ήταν Αντώνης Ταβάνης, Τάσος Κατιντσάρος κ.α.

Λαϊκή Πάλη

Αντιδικτατορική οργάνωση που έδρασε την περίοδο 1967-1969, στη Θεσσαλονίκη. Συνδεόταν με την τροτσκιστική οργάνωση «Εργατική Πρωτοπορία Ελλάδας». Μετά από κάποιες αντιστασιακές ενέργειες εξαρθρώθηκε απ’ την Ασφάλεια και τα μέλη της καταδικάστηκαν το 1970 σε βαρύτατες ποινές. Μεταξύ των στελεχών της ήταν οι Στέργιος Κατσαρός (συγγραφέας), Τριαντάφυλλος Μηταφίδης, Αντώνης Λιάκος, Τάσος Δαρβέρης (συγγραφέας πολλών βιβλίων όπως π.χ. «Στα άδυτα της CIA», «Λέσχη Μπίλντερμπεργκ» κ.α.), Λευτέρης Καπώνης (σεναριογράφος και συγγραφέας), Η. Οικονόμου, Π . Καϊσίδης, Μ . Αραμπατζόγλου κ.ά.

Μπολσεβίκοι

Ακροαριστερή οργάνωση που ιδρύθηκε γύρω στο 1970, διακηρύσσοντας μαοϊκές θέσεις και κρατώντας κριτική στάση απέναντι στο Σταλινισμό. Με πρωτοστατούντες του Ν. Νικολίτση και Ν. Σιδέρη, οι Μπολσεβίκοι κατάφεραν να συγκροτήσουν έναν υποτυπώδη παράνομο εκδοτικό μηχανισμό, να κυκλοφορήσουν διάφορα παράνομα έντυπα και να συμμετάσχουν σε πολλές αντιδικτατορικές κινητοποιήσεις. Στην κατάληψη του Πολυτεχνείου ο Νίκος Σιδέρης εκλέγεται εκπρόσωπος της Ιατρικής στη Συντονιστική Επιτροπή. Μέχρι την πτώση της χούντας, η «Οργάνωση Μπολσεβίκων» δραστηριοποιείται στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Κυκλοφορεί δύο πολυγραφημένα τεύχη του οργάνου της με τίτλο «Κόκκινη Σημαία». Συνεργάζεται με την ΟΕΕΚ (Ομάδα Ελλήνων Επαναστατών Κομμουνιστών). Το 1975 ιδρύθηκε το ΕΛΕΚ (Ελληνικό Λενινιστικό Επαναστατικό Κίνημα) που αποτελούσε μετεξέλιξη της οργάνωσης «Μπολσεβίκοι».

ΟΕΜΛ (Οργάνωση Ελλήνων Μαρξιστών Λενινιστών)

Μικρή οργάνωση του μ-λ ρεύματος. Ιδρύθηκε την περίοδο της χούντας στη Δ. Ευρώπη από το Γιάννη Ζάχο. Υποστήριζε την ιστορική προσφορά του Νίκου Ζαχαριάδη. Εξέδιδε την Πρωτοπορία και τη Λαοκρατία.

ΟΜΛΕ (Οργάνωση Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας)

Η Οργάνωση Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας (ΟΜΛΕ) ιδρύθηκε το 1966 και ήταν οργάνωση του μ-λ χώρου, δηλαδή εξέφρασε την αντίθεσή της στο “σοβιετικό ρεβιζιονισμό” (αναθεωρητισμό).

Η ΟΜΛΕ ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση, ιδιαίτερα μεταξύ των φοιτητών. Επίσης συνδέθηκε με κύκλους πολιτικών προσφύγων στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Σημαντικές φυσιογνωμίες στην ΟΜΛΕ ήταν οι Ι. Χοντζέας, Ι. Ιορδανίδης και Π. Δανιηλίδης. Φοιτητική της παράταξη ήταν η ΠΠΣΠ.

Μετά την πτώση της χούντας, η ΟΜΛΕ απέκτησε μαζικά χαρακτηριστικά και πανελλαδική διάσταση. Επίσης επανεκδόθηκε ο «Λαϊκός Δρόμος»

Μετά τον θάνατο του Μαο Τσετούνγκ το 1976, η ΟΜΛΕ διασπάστηκε, εξαιτίας μιας σοβαρής κρίσης που ξέσπασε μεταξύ των μελών της οργάνωσης, σε δυο ξεχωριστές πολιτικές οργανώσεις: το ΚΚΕ (μ-λ) και το Μ-Λ ΚΚΕ που το τελευταίο ακολουθούσε τη γραμμή της θεωρίας των τριών Κόσμων.

ΠΑΚ (Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα)

Το «Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα» (ΠΑΚ) ιδρύθηκε στη Σουηδία στις 26 Φεβρουαρίου 1968 από τον Ανδρέα Παπανδρέου, μετέπειτα αρχηγού του ΠΑΣΟΚ και πρωθυπουργού της Ελλάδας.

Σταδιακά ο Ανδρέας Παπανδρέου ήρθε σε ρήξη με την Ένωση Κέντρου. Το Νοέμβριο του 1971 αρνήθηκε να παραστεί στις εργασίες του 2^ου Συνεδρίου της Ένωσης Κέντρου – ΕΔΗΝ Εξωτερικού, δείχνοντας έτσι ότι είχε επιλέξει να ακολουθήσει το δικό του δρόμο.

Το ΠΑΚ διέθετε τοπικές οργανώσειςς σε διάφορες χώρες του εξωτερικού (Δυτική Γερμανία, Σουηδία, Ιταλία, ΗΠΑ, Καναδάς κτλ). Ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση (βομβιστικές επιθέσης, εκτύπωση προκηρύξεων κτλ), αλλά δεν έλειψαν και οι διάφορες έριδες στο εσωτερικό της οργάνωσης. Διάφορα στελέχη του ΠΑΚ, όπως π.χ. ο Δαμιανός Βασιλειάδης, κατηγόρησαν τον Ανδρέα Παπανδρέου ότι το μόνο που τον ενδιέφερε πραγματικά ήταν η κατάκτηση της εξουσίας.

Μερικά γνωστά μέλη του ΠΑΚ : Α. Παπανδρέου, Κ. Σημίτης. Κ. Λαλιώτης, Γ. Αλευράς, Γ. Χαραλαμπόπουλος, ο Ν. Βγενόπουλος, ο Μ. Κουτσόγιωργας, ο Γ. Παπαδημητρίου, ο Γ. Ανωμερίτης, ο Π. Κρητικός, η Χ. Μπαρμπαγιαννέρη, ο Ν. Φαρμάκης, Αντώνης Λιβάνης, Θανάσης Τσούρας (γραμματέας της Νεολαίας του ΠΑΚ εσωτερικού), Γιάννης Χαραλαμπόπουλος, Γιώργος Χαραλαμπόπουλος, Γιάννης Ζαφειρόπουλος, Μανώλης Παπαθωμόπουλος, Δαμιανός Βασιλειάδης, Ι. Τσεκούρας, Ν. Μιχαλόπουλος και άλλοι.

ΠΑΜ (Πατριωτικό Αντιδικτατορικό Μέτωπο)

Στις 30 Απριλίου 1967, μια ομάδα μελών της αριστερής οργάνωσης «Δ.Ν. Λαμπράκη» (Μίκης Θεοδωράκης, Αριστείδης Μανωλάκος, Χρόνης Μίσσιος, Γιώργος Βότσης, Θέμης Μπανούσης) ιδρύουν μια αντιδικτατορική οργάνωση με το όνομα «Πατριωτικό Μέτωπο» (ΠΜ). Το Μάιο του 1967 έγινε η μετονομασία του ΠΜ σε “Πατριωτικό Αντιδικτατορικό Μέτωπο” (ΠΑΜ) και κυκλοφόρησε το πρώτο φύλλο της εφημερίδας του, “Νέα Ελλάδα”. Τον επόμενο μήνα, η 11η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ δήλωσε την υποστήριξή της στο ΠΑΜ. Μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ το 1968, το ΠΑΜ αντιμετώπισε σοβαρή κρίση, αλλά κατάφερε να παρουσιάσει έντονη αντιδικτατορική δράση.

Τα μέλη του ΠΑΜ επιδίωξαν την ανάπτυξη ενός μαζικού αντιδικτατορικού κινήματος, εξέδωσαν παράνομα έντυπα και προκηρύξεις, τοποθέτησαν μαγνητόφωνα σε πολυσύχναστους χώρους για εκπομπή συνθημάτων, πραγματοποίησαν δυναμικές ενέργειες εναντίον της χούντας και βοήθησαν σημαντικά στο να καταξιωθεί το ΠΑΜ στη συνείδηση των δημοκρατικών πολιτών.

Επικεφαλής του ΠΑΜ στη Θεσσαλονίκη ήταν ο βουλευτής της ΕΔΑ Γιώργος Τσαρουχάς. Το ΠΑΜ στη Θεσσαλονίκη εξέδιδε την εφημερίδα «Αντιφασίστας». Ο Γ. Τσαρουχάς συνελήφθη από τη χούντα, στα διόδια της Λεπτοκαρυάς καθ’ οδόν προς την Αθήνα. Μεταφέρθηκε στις εγκαταστάσεις της ΚΥΠ στο Γ’ Σώμα Στρατού, όπου λίγες ώρες αργότερα ξεψύχησε υποκύπτοντας στα απάνθρωπα βασανιστήρια που υπέστη. Το στρατιωτικό καθεστώς εμφάνισε το θάνατό του ως απόρροια εμφράγματος, που υποτίθεται πως υπέστη κατά τη διάρκεια της μεταφοράς του από τη Λεπτοκαρυά στη Θεσσαλονίκη, ενώ απέκρυψε το γεγονός της μετάβασης του Τσαρουχά στις εγκαταστάσεις της ΚΥΠ. Ο φάκελος της δικογραφίας με όλο το ανακριτικό υλικό για τη δολοφονία του Γ. Τσαρουχά, καθώς και οι αποφάσεις 43 έως 65/1979 του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου Θεσσαλονίκης τεκμηριώνουν αποκαλυπτικά τους βασανισμούς, οι οποίοι πραγματοποιούνταν στις εγκαταστάσεις της ΚΥΠ και της υποδιεύθυνσης Εθνικής Ασφάλειας, αλλά και τις συνθήκες θανάτου του βουλευτή της ΕΔΑ.

Μερικά γνωστά μέλη του ΠΑΜ : Μίκης Θεοδωράκης (αντάρτης του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και μουσικοσυνθέτης, πρόεδρος του ΠΑΜ και αργότερα (1981) βουλευτής του ΚΚΕ), Αριστείδης Μανωλάκος, Χρόνης Μίσσιος, Γιώργος Βότσης, Θέμης Μπανούσης, Κίττυ Αρσένη (1935-2013), Γιώργος Τσαρουχάς (δολοφονήθηκε το 1968), Γιάννης Χαλκίδης (δολοφονήθηκε από αστυνομικούς το Σεπτέμβριο του 1967), Θόδωρος Καζέλης, Μιχάλης Σπυριδάκης, Ασπασία Καρά, Αλέκος Γκαγκανιάρας, Αργύρης Μπάρας, Βασίλης Δεμουρτζίδης, ο Ν. Χατζηγιάννης, Μήτσος Σαχίνης (μετέπειτα βουλευτής του ΚΚΕ), Μανώλης Μητσιάς κ.α.

ΠΕΕΚ

Η Πολιτική Ένωση Ελλήνων Κομμουνιστών (ΠΕΕΚ) ήταν μια ακροαριστερή οργάνωση που ιδρύθηκε το 1977 από πρώην μέλη του ΕΛΕΚ. Υποστήριξε το ρεύμα του ευρωκομμουνισμού. Το 1978 αυτοδιαλύθηκε και κάποια μέλη της προσχώρησαν στην ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος Β’ Πανελλαδική.

ΠΠΣΠ (Προοδευτική Πανσπουδαστική Σπουδαστική Παράταξη)

Η ΠΠΣΠ ήταν η φοιτητική παράταξη της Οργάνωσης Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας (ΟΜΛΕ). Ιδρύθηκε το 1966, διαλύθηκε με το πραξικόπημα το 1967, όπως όλες οι φοιτητικές παρατάξεις, τα συνδικάτα κ.λπ. και επαναλειτούργησε το 1975. Ωστόσο, τα μέλη της αγωνίστηκαν μέσα από τις γραμμές της ΟΜΛΕ και μέσα από τις αντιιμπεριαλιστικές – αντιφασιστικές επιτροπές.

Ρήγας Φεραίος

Στις 27 Δεκέμβρη 1967, ιδρύεται, στο χώρο της σπουδάζουσας νεολαίας, η Πανελλήνια Αντιδικτατορική Οργάνωση Σπουδαστών (ΠΑΟΣ) «Ρήγας Φεραίος», κυρίως από μέλη της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη. Τον ίδιο μήνα η οργάνωση κυκλοφόρησε την πρώτη της προκήρυξη. Η δράση του «Ρήγα Φεραίου» στους πανεπιστημιακούς χώρους τους πρώτους μήνες του 1968, ήταν εντυπωσιακή: διανομή εκατοντάδων προκηρύξεων και φυλλαδίων με αντιχουντικό περιεχόμενο, αναγραφή συνθημάτων στους τοίχους, στρατολόγηση μελών, κλπ. Πρώτος Πρόεδρος του Ρήγα Φεραίου ήταν ο Μανώλης Συμβουλάκης (1944-1969) που σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα στην Κερατέα το Δεκέμβριο του 1969.

Το πρώτο πλήγμα που δέχθηκε ο Ρήγας Φεραίος από της Ασφάλεια του χουντικού καθεστώτος ήταν τον Απρίλιο του 1968, με τις συλλήψεις διαφόρων στελεχών του (Αθανασίου, Κιάος, Κλαυδιανός, Λιάππα, Σταματάκης, Θεοδωρίδης κ.α.). Στις 20 Δεκεμβρίου 1968, στο Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών, ξεκίνησε η πρώτη, από μια σειρά δίκες, που έμελλε να ονομαστούν στην ιστορία της αντιδικτατορικής αντίστασης, ως «Δίκες του Ρήγα Φεραίου». Οι δίκες αυτές, συγκλόνισαν την ελληνική, αλλά και τη διεθνή κοινή γνώμη: Αποκάλυψαν ότι υπήρχε αντίσταση ενάντια στη Χούντα των συνταγματαρχών και επιπρόσθετα, κατέδειξαν ολοφάνερα το παρανοϊκά, ανελεύθερο καθεστώς που επιβλήθηκε στην Ελλάδα, με το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου του 1967, ένα καθεστώς που παραβίαζε τις στοιχειώδεις δημοκρατικές αρχές και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Το καλοκαίρι του 1968, ο Μίμης Μανωλάκος παραδίδει τη γραμματεία του Ρήγα Φεραίου στο Λευτέρη Τσιλόγλου, ο οποίος είχε διατελέσει γραμματέας της ΕΦΕΕ. Αρχίζει μια νέα περίοδος για το Ρήγα Φεραίο. Η οργάνωση καταφέρνει να αναγυγκροτηθεί μετά από τα χτυπήματα που υπέστη και να δηλώσει και πάλι τη δυναμική παρουσία της στους αγώνες κατά της χούντας. Εγκαταλείπει το στενό εγκλωβισμό στο χώρο των Λαμπράκηδων και ανοίγεται προς το μαζικό φοιτητικό κίνημα. Προωθεί συσπειρώσεις και στις εξωπανεπιστημιακές σχολές και αυξάνει τον αριθμό μελών και υποστηρικτών της.

Ο Ρήγας Φεραίος εξέδιδε το Θούριο  από τον Ιούλιο του 1968 ως το Σεπτέμβριο του 1970. Μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ το 1968, τοποθετήθηκε υπέρ του ΚΚΕ Εσωτερικού. Η συμβολή του “Ρήγα Φεραίου” στην ανάπτυξη του μαζικού αντιδικτατορικού κινήματος ήταν ιδιαίτερα σημαντική, ενώ επίσης έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην δημιουργία των Φοιτητικών Επιτροπών Αγώνα. Οι πλατιές αυτές συλλογικότητες, που αποτελούνταν απο φοιτητές που αναζητούσαν τρόπους συλλογικής αντιδικτατορικής δράσης, έδρασαν δημόσια στις σχολές  τους και μέσα στα αμφιθέατρα διεκδικώντας τη δυνατότητα για δημόσιες συγκεντώσεις και συζητήσεις, καταφέρνοντας παράλληλα να προφυλάξουν τον παράνομο οργανωτικό τους ιστό. Πολλά μέλη του Ρήγα Φεραίου συμμετείχαν στη μεγαλειώδη Εξέγερση του Πολυτεχνείου (1973) και στη συντονιστική επιτροπή κατάληψης.

Στο σημείο αυτό θα θέλαμε να παραθέσουμε τη μαρτυρία του Μιχάλη Σπυριδάκη που είναι ενδεικτική για τα βασανιστήριου που υπέστησαν οι αγωνιστές που συνελήφθησαν από τα όργανα της χούντας : «Δούλεψα για τη συγκρότηση του Ρήγα. Πιάστηκα στις 3-4-68. Οδηγήθηκα στο στρατόπεδο ΣΕΔΕΣ αμέσως, όπου υποβλήθηκα επί πολλές ώρες σε πολλά μαρτύρια επανειλημμένα. Όπως φάλαγγα, μαστίγωμα, κάψιμο με φωτιά, κάψιμο με τσιγάρο, γρονθοκόπημα, λακτίσματα, περίλουση με ψυχρό νερό. Ύστερα από επανειλημμένες λιποθυμίες αφού εξαντλήθηκα, περιέπεσα σε κωματώδη κατάσταση και κατόπιν με πετάξανε στο πορτ-παγκάζ ενός αυτοκινήτου και με μεταφέρανε στην «Εθνική» Ασφάλεια… Συνέχισαν την επιχείρηση στην Ασφάλεια κρατώντας με συνεχώς άυπνο μερόνυχτα ερεθίζοντας με, γρονθοκοπώντας και λακτίζοντάς με περιοδικά. Κατόπιν με μεταφέρανε στο Γ’ σώμα στρατού, όπου με υποβάλλανε στο μαρτύριο του ηλεκτροσόκ, με ξαναμαστίγωσαν στο κεφάλι και στο πρόσωπο μέχρι αίματος, μου ξερίζωσαν τα μαλλιά με τινάγματα της κεφαλής, με κρατούσαν συνεχώς δεμένο πισθάγκωνα σε μια καρέκλα έχοντας μου μέρα-νύχτα στο πρόσωπο ένα προβολέα. Με κρατούσαν συνεχώς άυπνο, με υπόβαλλαν στο μαρτύριο της δίψας και επί 8 μέρες μου στέρησαν παντελώς την τροφή…».

Πολλά μέλη του Ρήγα Φεραίου είχαν συμμετοχή στην κατάληψη της Νομικής (1973), αλλά και στη Συντονιστική Επιτροπή της Κατάληψης του Πολυτεχνείου (π.χ. Μιχάλης Ζουρνάς, Χρύσανθος Λαζαρίδης, Γιώργος Παπαβασιλόπουλος, Στέλιος Παππάς).

Τον Ιούνιο του 1974 η οργάνωση μετονομάστηκε σε Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΠΟΝ) «Ρήγας Φεραίος» και συνέχισε τη δράση της σαν νεολαία του ΚΚΕ Εσωτερικού.

Ιδρυτικά μέλη του Ρήγα Φεραίου : Θανάσης Αθανασίου, Γιώργος Ζεβελάκης, Μπάμπης Θεοδωρίδης, Μίμης Μανωλάκος

Μερικοί γραμματείς του Ρήγα Φεραίου : Κώστας Κωσταράκος (συνελήφθη το Νοέμβριο του 1970), Μίμης Μανωλάκος (γραμματέας μέχρι το καλοκαίρι του 1968), Λευτέρης Τσιλόγλου (έγινε γραμματέας το καλοκαίρι του 1968),  Γιάννης Καούνης (έγινε γραμματέας το 1969), Γιάννης Βούλγαρης (έγινε γραμματέας τον Ιούνιο του 1974), Μάνος Σωτηριάδης, Μπάμπης Γεωργούλας, Νίκος Βούτσης (1980-1985), Νίκος Φίλης, Μιχάλης Σαμπατακάκης κ.ά.

Μερικά γνωστά μέλη του Ρήγα Φεραίου : Γιάννης Καούνης, Δημήτρης Ντανάκας, Βασίλης Τζαβίδας, Θεόδωρος Κομματάς, Δημήτρης Ντοκόπουλος, Σωτήρης Αναστασιάδης, Νίκος Κιάος, Παύλος Κλαυδιανός, Νίκος Γιανναδάκης, Κώστας Καρυωτάκης, Κώστας Κωσταράκος, Κώστας Αγαπίου, Κωστής Γιούργος, Ανδρέας Σαββάκης, Αντώνης Μαργαρίτης, Γιωργός Μποτζάκης, Αριστείδης Θεοδωρίδης, Μίμης Δαρειώτης, Γιάννης Πετρόπουλος, Πόπη Τζεμπελίκου, Μαργαρίτα Γιαραλή, Μαρία Καλλέργη, Μάγδα Πίτακα.

ΣΕΚ (Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα)

Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (ΣΕΚ) προέρχεται από την Οργάνωση Σοσιαλιστική Επανάσταση (ΟΣΕ) που ιδρύθηκε το 1971 στο Λονδίνο. Ιδρυτικά μέλη ήταν ο Πάνος Γκαργκάνας, η Μαρία Στήλου και άλλοι. Η πρώτη προκήρυξη της ΟΣΕ κυκλοφόρησε δυο χρόνια αργότερα ως απάντηση στην διαδικασία της «φιλελευθεροποίησης» της χουντικής κυβέρνησης Μαρκεζίνη. Στη διάρκεια της χούντας, η ΟΣΕ εκδίδει την παράνομη εφημερίδα «Η μαμή». Έκανε αυστηρά επιλεκτική στρατολογία μελών για να μην κινδυνεύσει από συλλήψεις από τα όργανα της χούντας. Ο κύριος όγκος της δύναμης της ΟΣΕ ήταν η Φυσικομαθηματική Σχολή. Σημαντική ήταν η συμμετοχή της ΟΣΕ και στην Εξέγερση του Πολυτεχνείου. Δύο μέλη της ΟΣΕ (Ελένη Αναστασίου, Σταύρος Λυγερός) συμμετείχαν στη Συντονιστική Επιτροπή της Κατάληψης του Πολυτεχνείου (1973). Μερικά γνωστά μέλη της ΣΕΚ ήταν οι : Ανώνης Νταβανέλος, Σταύρος Λυγερός, Διονύσης Διβάρης, Κώστας Μανουσάκης, Αθηνά Χιωτάκη, Σοφία Χρονοπούλου κ.α.

Στη μεταπολίτευση η ΟΣΕ εκδίδει την εφημερίδα «Εργατική Πρωτοπορία». Το πρώτο τεύχος κυκλοφόρησε στις 20 Απριλίου 1977 και το 50ο και τελευταίο το καλοκαίρι του 1983. Αμέσως μετά εκδίδει θεωρητικό περιοδικό με το όνομα «Η μαμή». Στα μέσα της δεκαετίας του 1980 εκδίδει το ενημερωτικό δελτίο πληροφόρησης για εργατικούς αγώνες «Εργατική Αλληλεγγύη». Στη συνέχεια έγινε μηνιαία εφημερίδα, έπειτα δεκαπενθήμερη και στο τέλος εβδομαδιαία. Από το 1992 εκδίδει παράλληλα με την εφημερίδα το διμηνιαίο περιοδικό «Σοσιαλισμός Από τα Κάτω». Ο εκδοτικός οίκος «Εργατική Δημοκρατία» που τα τελευταία χρόνια μετονομάστηκε σε «Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο» έχει εκδώσει δεκάδες βιβλία. Η συνδιάσκεψη του 1997 αποφάσισε την μετονομασία της οργάνωσης σε Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (ΣΕΚ) και τη δημιουργία οργάνωσης στα πρότυπα του Socialist Workers Party της Βρετανίας.

ΣΕΠ (Σοσιαλιστική Επαναστατική Πάλη)

Η ΣΕΠ ιδρύθηκε το 1970 και ήταν φιλικά προσκείμενη στον τροτσκισμό. Στο Πολυτεχνείο το 1973 η ΣΕΠ είχε παρουσία στην εργατική συνέλευση και στις φοιτητικές συνελεύσεις. Τα μισά μέλη της οργάνωσης ήταν εργάτες – οικοδόμοι και τυπογράφοι και τα άλλα μισά ήταν φοιτητές. Η ηγετική ομάδα της ΣΕΠ ήταν οι εξής : Γιώργος Μαλακός, Περικλής Γρίβας, Γιάννης Χαριτόπουλος, Γιώργος Γλυνός, Βαγγελιώ Χατζηευστρατίου, Βασίλης Ζαμπούνης, Μαρία Μαλακού, Πόπη Βουτσινά, Πέτρος Ευθυμίου και άλλοι. Στις αρχές του 1975 η ΣΕΠ αυτοδιαλύθηκε και μεγάλο μέρος των μελών της συμμετείχαν στην ίδρυση του ΕΛΕΚ.

ΣΦΠ (Σοσιαλιστική Φοιτητική Πρωτοπορία) 

Τροτσκιστική αντιδικτατορική οργάνωση στα πανεπιστήμια.

Υπερασπιστές της Ελευθερίας

Οργάνωση απότακτων από τη χούντα αξιωματικών του στρατού. Μέλη της ήταν ο συνταγματάρχης Δημήτρης Οπρόπουλος (που εξορίστηκε στο Πλωμάρι της Λέσβου), ο Μιχάλης Βαρδάνης, ο Σπύρος Μουστακλής (που βασανίστηκε απάνθρωπα στα κρατητήρια της ΕΑΤ-ΕΣΑ για 47 ημέρες) και διάφοροι αξιωματικοί του κεντρώου χώρου και του ΑΣΠΙΔΑ. Μετά την εκτόπιση του Δημήτρη Οπρόπουλου, πολλά μέλη της οργάνωσης εντάχθηκαν στους «Ελεύθερους Έλληνες» (ΕΕ).

ΦΕΑ (Φοιτητικές Ενώσεις Αντίστασης) 

Οι ΦΕΑ προέκυψαν από φοιτητικούς πυρήνες που αντιπαρατέθηκαν έντονα στα διορισμένα ΔΣ των σχολών.

Προσπάθειες για κοινή δράση των οργανώσεων

Από πολύ νωρίς άρχισαν προσπάθειες για συντονισμό και κοινή δράση μεταξύ διαφόρων αντιστασιακών οργανώσεων. Αρχικά ανάμεσα στο ΠΑΜ και στη Δημοκρατική Άμυνα (Δ.Α.) με τη σύναψη σχετικής συμφωνίας. Στη συνέχεια υπήρξε συμφωνία ανάμεσα στο ΠΑΜ και στο ΠΑΚ, μετά από συνάντηση του Αντώνη Μπριλλάκη (μέλος του ΚΚΕ και βουλευτής της ΕΔΑ) και του Ανδρέα Παπανδρέου στη Ρώμη τον Αύγουστο του 1968. Έπειτα επιτεύχθηκε συμφωνία τριών οργανώσεων (ΠΑΜ, ΠΑΚ, Δ.Α.) με σκοπό τη δημιουργία κοινών οργάνων. Η σημαντικότερη πρωτοβουλία πραγματοποιήθηκε μετά την άφιξη του Μίκη Θεοδωράκη στο εξωτερικό, τον Απρίλιο του 1970. Ο Πρόεδρος του ΠΑΜ πρότεινε τη δημιουργία ενός Εθνικού Αντιστασιακού Συμβουλίου (ΕΑΣ), βασισμένο στα κοινά σημεία των οργανώσεων. Στόχος ήταν η συσπείρωση μεγαλύτερου αριθμού αντιστασιακών οργανώσεων και ο συντονισμός του αντιδικτατορικού αγώνα. Το Φεβρουάριο του 1971 δημιουργήθηκε το Εθνικό Αντιστασιακό Συμβούλιο από τις οργανώσεις ΠΑΜ, Δ.Α., Ελεύθεροι Έλληνες και Υπερασπιστές της Ελευθερίας. Το ΠΑΚ (του Ανδρέα Παπανδρέου) αρνήθηκε να πάρει μέρος.

Μερικά σημαντικά γεγονότα

Φεβρουάριος 1968 : Διασπάστηκε το ΚΚΕ κατά τη διάρκεια της 12^ης Ολομέλειας του κόμματος, πράγμα που αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στην ιστορία της αριστεράς. Η 12^η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ πραγματοποιήθηκε στην Ουγγαρία, στις 5-15 Φεβρουαρίου. Η 12η Ολομέλεια της ΚΕ καθαίρεσε από το Πολιτικό Γραφείο (ΠΓ) τους τρεις διαφωνούντες (Δημήτρης Παρτσαλίδης, Πάνος Δημητρίου, Ζήσης Ζωγράφος) και τους κάλεσε να πειθαρχήσουν στη γραμμή και στις αποφάσεις του Κόμματος. Αμέσως μετά την καθαίρεσή τους, οι  τρεις που διαφώνησαν με την ηγεσία του ΚΚΕ, κατέλαβαν το ραδιοσταθμό του ΚΚΕ «Φωνή της Αλήθειας» και λίγο αργότερα ίδρυσαν νέο κόμμα με το όνομα «ΚΚΕ Εσωτερικού».

22-23 Ιανουαρίου 1969 : Δεύτερη δίκη του Ρήγα Φεραίου και του ΠΑΜ. Οι κατηγορούμενοι Χρ. Ρεκλείτης, Δ . Δαρειώτης, Σ. Αναστασιάδης και Μ . Καλλέργη καταδικάζονται σε ποινές 16 χρόνων για την αντιδικτατορική τους δράση. Μικρότερες ποινές σε άλλους τέσσερις.

Φεβρουάριος 1969 : Δίκη 39 αγωνιστών του ΠΑΜ στο Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης. Επιβολή των ισοβίων σε 4 κατηγορούμενους. Καταδίκη 4 οπλιτών (Σ. Γιαννιτσόπουλος, Π . Ξηρογιάννης, Κ. Παπανικολάου, Θ.Παπουτσής) σε ποινές 4-22 χρόνων.

12-15 Μαϊου 1969 : Δίκη και καταδίκες 16 μελών και στελεχών του ΚΚΕ στο Στρατοδικείο Αθηνών. Ισόβια στο Γρηγόρη Φαράκο, βαριές ποινές σε άλλους 8: Γ. Μωραίτης, Ν. Πολίτης, Γ. Νικολόπουλος (από 20), Μ. Τσιμέτης (18), Λ. Κυρίτσης (16), Δ. Κωστόπουλος, Ευ. Παυλόπουλος (15), Π. Κυρίτσης (12).

19-22 Μαϊου 1969 : Δίκη κλιμακίου της ΔΑ στην Αθήνα. Καταδικάζονται οι Β. Φίλιας (18 χρ), Σ. Αγγελίδης (12), Σπ. Πλασκοβίτης (5), Λ. Δουκίδου & Τ. Ανδρέου.

Ιούνιος 1969 : Απόδραση του Αλ. Παναγούλη από το Μπογιάτι με τη βοήθεια του δεκανέα Γ. Μωράκη (5/6). Την επομένη επικηρύσσεται με 500.000 δρχ. και στις 9/6 συλλαμβάνεται, ύστερα από κατάδοση των Π. Περδικάρη και Δ . Πατίτσα. Καταδίκη του Γ. Μωράκη σε 16 χρόνια απ’ το Διαρκές Στρατοδικείο (28/6). Εκρήξεις βομβών της ΔΑ στην Ακαδημίας και του ΚΕΑ στο Π. Φάληρο (6/6). Βόμβα της ΔΑ στο θέατρο “Ορβο”, στη Βουκουρεστίου, έχει ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό των Αθ. Κουρτέλη, Ευ. Πανταλιού, Θ. Βελιαρούτη και Β. Τσάκωνα ( 11/6). Έκρηξη βόμβας του ΠΑΜ στο κέντρο της Θεσσαλονίκης (26/6) και ανεύρεση εκρηκτικού μηχανισμού της ΔΑ στην οδό Πανεπιστημίου (3/6).

26 Ιουνίου 1969 : Δίκη του 17μελούς “4ου κλιμακίου” της ΚΟΘ και του ΠΑΜ στη Θεσσαλονίκη. Δεκατέσσερις καταδίκες: Αλ. Ιωσηφίδης (ισόβια), Μ . Γλερίδης (18,5 χρ), Α. Καγκάρας (12), Α. Καρά (11,5), Θ. Κουρμανδά (7), Θ. Κουτσούρας, Σ. Νάσκος, Α. Δράγας (5), κά.

14 Ιουλίου 1969 : Έκρηξη βόμβας στα χέρια του καθηγητή Σάκη Καράγιωργα, τραυματίζει τον ίδιο κι οδηγεί στην εξάρθρωση της ΔΑ. Συλλαμβάνονται οι Ι. Σταράκης, Σπ. Πλασκοβίτης, Γ. Α. Μαγκάκης, Γ. Κομποτιάτης, Χ. Ροκόφυλος, Σπ. Λουκάς, Α. Μιχαλακέας, Γ. Ιορδανίδης, Β. Παπαζήσης, Χ. Πρωτόπαππας, Ν. Κωσταντόπουλος, κά. Διαφεύγουν οι Γ. Κουβελάκης, Ν. Οικονομίδης, Ε. Οικονομίδου, Ε. Δεβλέτογλου, Ν. Βερνίκος και ο Κ. Σημίτης, που προσχωρεί στη συνέχεια στο ΠΑΚ.

Ιούλιος 1969 : Εξάρθρωση της οργάνωσης “Εθνικός Αντιδικτατορικός Στρατός” (ΕΑΣ), που αποτελείται από παλιούς Ελασίτες.

Αύγουστος 1969 : Κύμα βομβιστικών επιθέσεων του ΚΕΑ. Ο γενικός διευθυντής Τύπου Δ. Ζαφειρόπουλος ανακοινώνει ότι από τα τέλη Μαΐου έχουν συλληφθεί περίπου 50 μέλη της αντιδικτατορικής οργάνωσης “Ελεύθεροι Έλληνες”, 35 από τα οποία απόστρατοι αξιωματικοί (30/8/1969). Οι περισσότεροι έχουν εκτοπιστεί σε νησιά ή ορεινά χωριά.

Σεπτέμβριος 1969 : Εκρήξεις βομβών του ΚΕΑ στα γραφεία της χουντικής εφημερίδας “Νέα Πολιτεία” (13/9), στο 2ο όροφο του Δημαρχείου και μέσα στο κεντρικό Ταχυδρομείο της Αθήνας (22/9).

Οκτώβριος 1969 : Πρώτη εμφάνιση της οργάνωσης “Κίνημα 20ης Οκτώβρη” με βόμβα σε δοχείο απορριμμάτων στη Δεξαμενή (20-10-1969). Ανεύρεση εκρηκτικών μηχανισμών στην είσοδο των γραφείων του νεοναζιστικού “Κόμματος της 4ης Αυγούστου” του Κ. Πλεύρη (27-10-1969) και σε γιαπί στη Σόλωνος (28-10-1969). Καταδίκη βομβιστών του ΠΑΚ (Α. Αρχάκης, Δ . Λέκκας) σε 16 & 10,5 χρόνια αντίστοιχα (21-10-1969). Εξάρθρωση του ΕΔΚ, με τη σύλληψη τριών μελών της οργάνωσης (Γ. Ανωμερίτης, Δ. Δώδος, Ι. Μυλωνάς) καθώς ετοιμάζονται να τοποθετήσουν 9 βόμβες σε ισάριθμες τράπεζες του κέντρου της Αθήνας (23/10). Ακολουθεί τις επόμενες ώρες η σύλληψη άλλων τεσσάρων ατόμων (Δ. Παπαϊωάννου, Κ. Χουλιάρα, Β. Ραπάνος, Δ. Κατσαρός). Στις 31-10-1969 καταδικάζονται σε 25 χρόνια οι 4 πρώτοι και σε 6-8 χρόνια οι υπόλοιποι.

Νοέμβριος 1969 : Ήταν ο μήνας των δικών πολλών οργανώσεων. Στις 3/11, δίκη ομάδας του Ρήγα Φεραίου στην Αθήνα. Καταδικάζονται η Π . Τσεμπελίκου (17 χρ), η Μ. Γιαραλή (15) κι ο Ν. Βουλέλης (8). Ακολουθεί (3-5/11) η δίκη κλιμακίου του ΠΑΜ, με καταδίκες του Τ. Μπενά και του Λ. Κολοβού σε ισόβια και των Λ. Γιαννακόπουλου, Στ. Πανταζόπουλου & Π. Κοσοβίτσα σε μικρότερες ποινές. Την επομένη (6/11) έρχεται η σειρά κλιμακίου του ΑΕΜ -Α. Αρκάς (20), Τρ . Καραγεωργίου (17), Σ. Κυπριώτου & Γ. Αλεβιζάκης- και του τροτσκιστικού Κομμουνιστικού Διεθνιστικού Κόμματος, με κύριο κατηγορούμενο το Γ.Φελέκη (8). Διάφορες μεμονωμένες περιπτώσεις αγωνιστών του ΠΑΜ εκδικάζονται το ίδιο διήμερο (5-6/11), με συνοπτικές διαδικασίες: Ν. Αναγνωστόπουλος (20 χρόνια), Χ. Καλαντζής (15), Μ. Καραπιπέρης (7), Χ. Κοντογεώργος (20), Θ. Σιδέρης (16), κά.

Ιανουάριος 1970 : Εντυπωσιακή δίκη της αριστερής οργάνωσης “Λαϊκή Πάλη” στη Θεσσαλονίκη, τόσο για τις απολογίες όσο και βαριές καταδίκες των μελών της: 4 (Σ. Κατσαρός, Αντ. Λιάκος, Τ. Δαρβέρης, Τ. Μηταφίδης) σε ισόβια, 3 (Η. Οικονόμου, Π . Καϊσίδης, Μ . Αραμπατζόγλου) σε κάθειρξη 10-18,5 χρόνων και 2 (Π. Ελκας, Λ. Καπώνης) σε φυλάκιση (29/1). Άλλες οκτώ καταδίκες στο Στρατοδικείο της Αθήνας (19/1). Η δίκη της «Λαϊκής Πάλης» άρχισε στις 28 Ιανουαρίου και τελείωσε στις 4 Φεβρουαρίου 1970. Ενδιαφέρον έχουν οι καταθέσεις των «κατηγορουμένων»: «Ο κατηγορούμενος Τριαντάφυλλος Μιταφίδης (ορθ. Εγγράφου), ετών 23, αναφερόμενος στον χαρακτηρισμό που του αποδίδεται ως «αναρχοκομμουνιστής» είπεν ότι ο επιστημονικός σοσιαλισμός και ο αναρχισμός είναι τελείως διαφορετικά πράγματα και ως κοσμοθεωρία και ως μεθοδολογία».

Μάρτιος 1970 : Είκοσι συλλήψεις νέων για συμμετοχή στο Ρήγα Φεραίο (Μπ. Θεοδωρίδης, Μπ. Κοβάνης, Γ. Γιαννακάκης, Γ. Ζωγιόπουλος, κά). Στις 30/3, έκρηξη βόμβας του “Κινήματος 20ης Οκτώβρη” καταστρέφει στρατιωτικό όχημα έξω από τη Σχολή Ευελπίδων.

Απρίλιος 1970 : Μεγάλη δίκη της “Δημοκρατικής Άμυνας”. Οι απολογίες των κατηγορουμένων δημοσιεύονται στον Τύπο και προκαλούν αίσθηση. Καταδικάζονται 26 άτομα: Σ. Καράγιωργας (ισόβια), Γ. Α. Μαγκάκης (18 χρ), Σπ. Λουκάς (18), Ι. Σταράκης (18), Γ. Κομποτιάτης (15), Α. Μιχαλακέας (10), Κωτσάκης (10), Γ. Ιορδανίδης (8), Αθ. Φίλιας (8), Ν. Κωσταντόπουλος (8), Χ. Πρωτόπαπππας (8), Ι. Βασιλείου (8), κά. Απόλυση του Μ. Θεοδωράκη από τον Ωρωπό και αναχώρησή του στη Γαλλία (13/4).

2 Μαϊου 1970 : Έκρηξη βόμβας του “Κινήματος 20ης Οκτώβρη” στα γραφεία της ΓΣΕΕ.

8-9 Μαϊου 1970 : Σύλληψη στην Αθήνα των στελεχών του ΚΚΕ Ν. Καλούδη, Ζ. Ζορζοβίλη και Γ. Γιάνναρη.

Ιούλιος 1970 : Σειρά δικών στο Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών (6-15/7/1970) :

Α) 35 μελών και στελεχών του ΚΚΕ. Δώδεκα καταδίκες: Ν. Καλούδης, Ζ. Ζορζοβίλης και Γ. Γιάνναρης σε ισόβια, Η. Μαχαιρόπουλοις και Π. Αϊβαλιώτης σε 20 χρόνια, Α. Μίχου και Π. Παπαντολέων σε 16, Κ. Κωνσταντινίδου σε 15, κά (6/7).

Β) του προσκείμενου στο ΠΑΜ “Αντιδικτατορικού Αγροτικού Μετώπου της Υπαίθρου” (ΑΑΜΥ). Καταδίκες των Κ. Νικολόπουλου (14 χρ), Ι. Ζωιόπουλου (10), Α. Αυγερίου (4), Ι. Γεωργάκη & Δ. Γιωτάκη (9/7).

Γ) του τέταρτου κλιμακίου του Ρήγα Φεραίου Αθήνας. Καταδίκες: Ι. Καούνης (12 χρ), Μπ. Κοβάνης (5), Μπ. Γεωργούλας (4), Μ . Αγγελάκη (4).

Δ) κλιμακίου του ΠΑΜ στην Αθήνα: Μπ. Θεοδωρίδης (20 χρ), Φ. Λαζάρου (18), Στ. Χατζηανδρέου (16), Γ. Τσέλιος (6), Ν. Γεωργακόπουλος (5).

Ε) μεμονωμένων αγωνιστών των ΔΕΑ και του ΠΑΜ: Θ. Ψαραδέλης (13), Δ. Μαστροδήμος (8), Μ. Πανταχός (6) για κομμουνιστική προπαγάνδα κι εκρηκτικά.

2 Σεπτεμβρίου 1970 : Απόπειρα ανατίναξης της αμερικανικής πρεσβείας με αυτοκίνητο-βόμβα της “Οργάνωσης Άρης” του ΠΑΜ καταλήγει στο θάνατο των βομβιστών – του κύπριου Γιώργου Τσικουρή και της ιταλίδας Μαρία-Έλενα Αντζελόνι.

19 Σεπτεμβρίου 1970 : Αυτοπυρπόληση του φοιτητή Κώστα Γεωργάκη (παλιό μέλος της νεολαίας της Ένωσης Κέντρου) στη Γένοβα, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη στήριξη της χούντας από τις δυτικές χώρες.

26 Νοεμβρίου 1970 : Έκρηξη βόμβας του “Κινήματος 20ης Οκτώβρη” στο άγαλμα του Τρούμαν, προκαλεί σοβαρές ζημιές με αποτέλεσμα τη μεταφορά του για επισκευή. Εντοπισμός δυο ακόμα εκρηκτικών μηχανισμών της οργάνωσης, κάτω από αυτοκίνητα του ΕΙΡΤ στο Ζάππειο.

Νοέμβριος 1970 – Μάρτιος 1971 : Κύμα συλλήψεων προσωπικοτήτων του κεντρώου χώρου από την ΕΣΑ, με στόχο την εξάρθρωση του ΠΑΚ στο εσωτερικό της χώρας. Μεταξύ άλλων συλλαμβάνονται οι δικηγόροι Ευ. Γιαννόπουλος και Φ. Κούτσικας, ο Χ. Σαρτζετάκης, ο Δ. Μαρωνίτης, οι Αγ. Κουτσόγιωργας, Ν. Ιντζές, Δ. Ραυτόπουλος κλπ – 73 άτομα συνολικά.

Νοέμβριος 1970 : Σύλληψη του κεντρικού κλιμακίου του Ρήγα Φεραίου (Κ. Κωσταράκος, Φ. Προβατάς, Λ. Φλέσσας, κά).

Ιανουάριος 1971 : Ίδρυση στο Λονδίνο “Εθνικού Αντιστασιακού Συμβουλίου” από τις οργανώσεις : ΠΑΜ, ΔΑ, “Ελεύθεροι Έλληνες” και “Υπερασπιστές της Ελευθερίας”.

Φεβρουάριος 1971 : Βόμβες της ΔΑ καταστρέφουν στο Ψυχικό τα αυτοκίνητα δυο αμερικανών στρατιωτικών κι ενός αυστραλού διπλωμάτη. Μαγνητόφωνα μεταδίδουν συνθήματα του ΠΑΜ σε τρεις κινηματογράφους της Αθήνας.

Μάρτιος 1971 : Εκρήξεις βομβών της οργάνωσης “Αντίστασις-Απελευθέρωσις-Ανεξαρτησία” (ΑΑΑ) στα γραφεία της λιβυκής πρεσβείας στην οδό Ηροδότου (7/3) και στο κατάστημα των -συμβούλων του Γ. Παπαδόπουλου- Αφών Παπαγιάννη στην Ερμού (23/3). Βομβιστικές επιθέσεις της ΕΜΑ στις εισόδους των γραφείων της “Εστίας” (11/3) και της ΕΣΣΟ-Πάππας (13/3). Δίκη του “Ελληνικού Απελευθερωτικού Στρατού” στο Στρατοδικείο Αθηνών. Καταδικάζονται οι Π . Μηλιώτης (20 χρ), Α. Ζωγράφος (19), Ξ. Παπανικολάου & Π. Τσούντος (15/3). Ανακάλυψη παράνομου τυπογραφείου του Ρήγα Φεραίου και 10 συλλήψεις (18/3).

Μάιος 1971 : Ανακοινώνεται η εξάρθρωση της ομάδας βομβιστών του ΠΑΚ μ’ επικεφαλής το Σ. Βαλυράκη (12/5) και η σύλληψη κλιμακίου παλαίμαχων κομμουνιστών μ’ επικεφαλής το Στ. Μπεβεράτο (30/5).

Ιούνιος 1971 : Απόδραση του Ν. Ζαμπέλη (“Ελληνική Αντίσταση”) από τις φυλακές της Αίγινας (5/6). Θα διαφύγει λίγο αργότερα (20/7) στην Ιταλία. Δίκη 5 μελών της ΟΜΛΕ στη Θεσσαλονίκη.

Ιούλιος 1971 : Εκρήξεις βομβών στην είσοδο των οικονομικών υπηρεσιών του Υπουργείου Προεδρίας (6/7) και στις σιδηροτροχιές του ηλεκτρικού στο Θησείο από την “20η Οκτώβρη”(9/7). Η νεοεμφανιζόμενη “Λαϊκή Επαναστατική Αντίσταση” (ΛΕΑ) χτυπά κι αυτή με βόμβες βυτιοφόρο της ΕΣΣΟ-Πάππας (9/7) και την αίθουσα διαλέξεων της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης (14/7).

2-6 Αυγούστου 1971 : Δίκη στελεχών του Ρήγα Φεραίου και της Οργάνωσης Αθήνας του ΚΚΕ Εσωτερικού στο Πενταμελές Εφετείο Αθηνών. Ποινές 2-3 χρόνων στους Ν. Κουμουνδούρο, Κ. Κωσταράκο, Φ. Προβατά & Γ. Σπηλιώτη, μικρότερες σε άλλους 4.

Σεπτέμβριος 1971 : Δίκη μελών της “Ελληνικής Αντίστασης” για συνέργεια σε απόπειρα απόδρασης του Αλ. Παναγούλη. Πέντε καταδίκες (1-1,5 χρ).

18 Οκτωβρίου 1971 : Σύλληψη του γραμματέα του ΚΚΕ Εσωτερικού., Μπάμπη Δρακόπουλου, του Δημήτρη Παρτσαλίδη κι άλλων 31 στελεχών του ΠΑΜ και του ΚΚΕ Εσωτερικού.

21 Ιανουαρίου 1972 : Αρχίζει η πρώτη δίκη μελών της οργάνωσης ΠΑΚ στο Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών.

22 Ιανουαρίου 1972 : Ολοκληρώνεται η πρώτη δίκη μελών του ΠΑΚ. Καταδικάζονται επτά μέλη σε ποινή φυλάκισης μέχρι 9 χρόνια.

17 Φεβρουαρίου 1972 : Δυο εκρήξεις βομβών της ΑΑΑ σε αυτοκίνητα ξένων αποστολών στην Κηφισιά και την Πολιτεία.

7 Φεβρουαρίου 1972 : Καταδίκες 4 στελεχών του ΚΚΕ (Στ. Μπεβεράτος κά) σε ποινές 1-4 ετών.

8 Φεβρουαρίου 1972 : Προκηρύξεις της οργάνωσης “Λαϊκή Αντίσταση” σε δρόμους της Αθήνας.

17-21 Μαρτίου 1972 : Δεύτερη δίκη του ΠΑΚ, με 15 κατηγορούμενους για βομβιστικές ενέργειες μεταξύ Ιουνίου 1969 και Ιανουαρίου 1971. Έντεκα καταδίκες: Ι. Κορωναίος (8 χρόνια), Ξ. Πελοποννήσιος (6 χρόνια), Α. Φραγκιάς (4,5 χρόνια), Γρ. Κασιμάτης (3 χρόνια), κ.ά.

20 Μαρτίου 1972 : Δίκη 5 μελών του ΠΑΜ στο Πενταμελές Εφετείο Αθηνών. Καταδίκες: Γ. Χριστόδουλος (2,5 χρ), Λ. Δάνος (15 μήνες) κ.ά.

19 Απριλίου 1972 : Ανατίναξη προτομής του δικτάτορα Μεταξά στη Νίκαια από την ΑΑΑ.

4 Μαϊου 1972 : Ο Δημήτρης Παρτσαλίδης (ΚΚΕ Εσωτερικού) καταδικάζεται σε ισόβια για την κομμουνιστική δράση του.

22 Μαϊου 1972 : Διάλυση της ΕΚΙΝ με δικαστική απόφαση.

15 Ιουνίου 1972 : Σύλληψη 4 μελών του “Κινήματος 20ης Οκτώβρη” (Ν. Μανιός, Γ. Σαγιάς, Ν. Χρυσανθόπουλος, Α. Μανωλάκης).

Ιούλιος 1972 : Ίδρυση της Αντι-ΕΦΕΕ, σπουδαστικής παράταξης του ΚΚΕ.

16 Ιουλίου 1972 : Σύλληψη 9 Ελλήνων και 4 Γερμανών για συμμετοχή στο “Κίνημα 20ης Οκτώβρη”

3 Αυγούστου 1972 : Δίκη των 9 Ελλήνων του “Κινήματος της 20ης Οκτώβρη”. Καταδικάζονται 2 μέλη (Χ. Ραμαντάνης, Γ. Μπουσιώτης) σε ποινές φυλάκισης 3,5 και 1,5 χρόνια αντίστοιχα.

29 Αυγούστου 1972 : Έκρηξη βόμβας της οργάνωσης ΛΕΑ στο υπόγειο της αμερικανικής πρεσβείας.

Σεπτέμβριος 1972 : Εκρήξεις βομβών της “Ομάδας Άρης” του Ρήγα Φεραίου στο προαύλιο της ΓΣΕΕ (3-9-1972). Επίθεση της ίδιας ομάδας με χειροβομβίδες στο Ε’ Αστυνομικό Τμήμα (5-9-1972). Ανατίναξη πυλώνα της ΔΕΗ στην Κηφισιά από την “Ομάδα Αρης” (11-9-1972). Ανάρτηση πανό του ΚΚΕ σε σημεία της Θεσσαλονίκης, τις παραμονές της Διεθνούς Εκθέσεως. Βόμβες των οργανώσεων Δ.Α. και “Δημοκρατικός Απελευθερωτικός Στρατός” (ΔΑΣ) στα διυλιστήρια της ΕΣΣΟ-Πάππας και τα γραφεία της ΓΣΕΕ (25-9-1972).

Οκτώβριος 1972 : Καταδικάζονται 4 μέλη της οργάνωσης “Κίνημα 20^ης Οκτώβρη” σε φυλάκιση από 6 μέχρι 17 χρόνια (Γ. Σαγιάς, Ν. Μανιός, Ν. Χρυσανθόπουλος, Α. Μανωλάκης).

Νοέμβριος 1972 : Βομβιστικές ενέργειες των οργανώσεων Δ.Α. και «Ανεξάρτητη Αριστερά» στη Θεσσαλονίκη.

17 Δεκεμβρίου 1972 : Σύλληψη του Λεωνίδα Τζεφρώνη, στελέχους του ΚΚΕ Εσωτερικού.

Ιανουάριος 1973 : Εκρήξεις βομβών της ΕΑΝ σε δυο αυτοκίνητα αξιωματικών της στρατιωτικής αποστολής των ΗΠΑ (7-1-1973). Βόμβες των οργανώσεων Δ.Α. και «Ανεξάρτητη Αριστερά» σε αμερικανικά οχήματα στην Κηφισιά (7-1-1973). Τρίτη δίκη της “Ελληνικής Αντίστασης”, με 13 κατηγορούμενους, για σχεδιαζόμενη απόδραση του Αλ. Παναγούλη. Καταδικάζονται ο Στ. Παναγούλης (4,5 χρόνια) κι άλλοι δέκα σε μικρότερες ποινές (18-22/1/1973). Ο Μπάμπης Δρακόπουλος (ΚΚΕ Εσωτερικού) καταδικάζεται στις 29-1-1973 από το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών σε φυλάκιση 12,5 χρόνια και ο Δημήτρης Παρτσαλίδης (ΚΚΕ Εσωτερικού) σε 12 χρόνια φυλάκιση. Κλείσιμο του ΕΜΠ με απόφαση της Συγκλήτου, λόγω συνεχιζόμενης αποχής των φοιτητών. Διαδήλωση διαμαρτυρίας 1500 φοιτητών από το ΕΜΠ στη Νομική (26-1-1973).

19-20 Φεβρουαρίου 1973 : Δίκη της ΑΑΑ. Καταδίκη του Τ . Μήνη (10 χρόνια) και του Σ. Παντελάκη (8 χρόνια).

21 Φεβρουαρίου 1973 : Φοιτητές αρχίζουν τη διήμερη κατάληψη της Νομικής Σχολής Αθηνών.

20 Μαρτίου 1973 : Νέα κατάληψη της Νομικής Σχολής Αθηνών από φοιτητές. Ακολούθησε η αιματηρή επέμβαση της αστυνομίας, με τραυματίες και περισσότερες από 100 συλλήψεις.

13 Απριλίου 1973 : Ογκώδης φοιτητική διαδήλωση στην Πάτρα

22 Μαϊου 1973 : Συλλαμβάνεται ο αντιδικτατορικός αξιωματικός Σπύρος Μουστακλής, ο οποίος στη συνέχεια θα υποστεί άγρια βασανιστήρια στο ΕΑΤ-ΕΣΑ.

23 Μαϊου 1973 : Πραγματοποιείται το Κίνημα του Ναυτικού.

24 Μαϊου 1973 : Παραπομπή 6 φοιτητών της ΑΑΣΠΕ με βάση το Νόμο 509, προφυλάκιση των Γ. Κοτανίδη και Ε. Ρικούδη.

Μάιος 1973 : Εκρήξεις βομβών της ΕΑΝ στην πλατεία Ραγκαβή, τους Αμπελόκηπους (7/5), σε δυο αμερικανικά αυτοκίνητα (10/5), στο ΙΧ του χουντικού σκηνοθέτη Τζέιμς Πάρις (7/5) και στην Κυψέλη (13/5). Εξάρθρωση της οργάνωσης με σύλληψη του κτηνίατρου Ι. Σαββούρα, του λογιστή Ι. Ρούμπου (21/5) κι άλλων 8 ατόμων (23/5) κι αποκάλυψη οπλοστασίων σε Σπάτα και Π. Φάληρο (24/5).

26 Ιουνίου 1973 : Διαδήλωση 1000 κατοίκους στους Αγ. Θεοδώρους κατά της ιδιοποίησης των νερών του χωριού τους από την εταιρεία Motor Oil.

4 Ιουλίου 1973 : Συλλαμβάνεται ο Ευάγγελος Αβέρωφ ως υποκινητής του “Κινήματος του Ναυτικού του 1973”.

9-10 Αυγούστου 1973 : Δίκη των μελών της οργάνωσης ΕΑΝ. Έξι καταδίκες, με βαρύτερες αυτές των Ι. Σαββούρα (18 χρόνια) και Ι. Ρούμπου (15 χρόνια).

19 Αυγούστου 1973 : Ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος ορκίζεται «πρόεδρος» της Δημοκρατίας.

7 Οκτωβρίου 1973 : Απόπειρα δολοφονίας του Μακαρίου στην Κύπρο από μέλη της ακροδεξιάς τρομοκρατικής οργάνωσης ΕΟΚΑ Β’.

8 Οκτωβρίου 1973 : Ορκίζεται Πρωθυπουργός ο δεξιός πολιτικός Σπύρος Μαρκεζίνης.

4 Νοεμβρίου 1973 : Στο μνημόσυνο που έγινε για την 5^η επέτειο του θανάτου του Γεωργίου Παπανδρέου συγκεντρώθηκε μεγάλο πλήθος κόσμου που φώναζε αντιδικτατορικά συνθήματα. Στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών παρευρέθηκαν μεταξύ άλλων και ο Αλέκος Παναγούλης, η Ιταλίδα δημοσιογράφος Οριάνα Φαλάτσι, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ο Γεώργιος Μαύρος, ο Ιωάννης Ζίγδης, ο Άγγ. Αγγελούσης, ο Αλ. Μπαλτατζής και άλλοι.

4 Νοεμβρίου 1973 : Συγκέντρωση κατοίκων του Σκαραμαγκά εναντίον της εγκατάστασης εκεί διυλιστηρίου του ομίλου Ανδρεάδη.

14-17 Νοεμβρίου 1973 : Η κατάληψη του Πολυτεχνείου της Αθήνας μετατράπηκε σε Παλλαϊκή Εξέγερση εναντίον της στρατιωτικής δικτατορίας. Ήταν η πιο ηχηρή και η πιο σημαντική απάντηση του λαού στη χούντα των συνταγματαρχών. Ο τραγικός επίλογος της Εξέγερσης βάφτηκε με αίμα, καθώς οι αστυνομικές και οι στρατιωτικές δυνάμεις εισέβαλαν στο χώρο του Πολυτεχνείου και στη συνέχεια δολοφόνησαν μεγάλο αριθμό πολιτών και τραυμάτισαν ακόμα περισσότερους.

25 Νοεμβρίου 1973 : Ο ταξίαρχος Δημήτριος Ιωαννίδης ανατρέπει το δικτάτορα Παπαδόπουλο και τοποθετεί τον Αδαμάντιο Ανδρουτσόπουλο στη θέση του Πρωθυπουργού.  Οι πολιτικοί Π. Κανελλόπουλος (ΕΡΕ), Γ. Μαύρος (Ένωση Κέντρου), Ι. Ζίγδης (Ένωση Κέντρου) και Η. Ηλιού (ΕΔΑ) τέθηκαν σε κατ’ οίκον περιορισμό.

3 Δεκεμβρίου 1973 : Έκρηξη βόμβας των “Λαϊκών Απελευθερωτικών Ομάδων Σαμποτάζ” (ΛΑΟΣ) σε υποκατάστημα της Εμπορικής Τράπεζας στην οδό Αχιλλέως

Φεβρουάριος 1974 : Εξάρθρωση κλιμακίων του ΚΚΕ , της ΚΝΕ και της Αντί-ΕΦΕΕ στην Αθήνα, με 35 συλλήψεις (Ν. Καλούδης, Α. Αμπατιέλος, Μ. Γιάννου, Ν. Κουτρούμπας, Κ. Κουκουβίτης, Δ. Γόντικας, Κ. Κάππος, Γ. Κοτρόκης, Ι. Παλαβός, Ι. Τζεβρένης, Σ. Τσικουδάκης, Χ. Παπαναστασίου, Β. Ντάρδας, Τ. Γουδέλης, Δ. Τσοπανίδης, Ι. Μακρή, Θ. Τζιαντζής, Σ. Τσιτλαίδης, Ε. Καραβίας, Ο. Βαλαβάνη, Π. Κοντογιάννης, Α. Σωτήρη, Λ. Σταθάκης, Κ. Τουρνάκη, Σ. Μανιατέας, Σ. Στυλιανίδης, Δ. Παντάκας, Σ. Μαντζούνη, Ν. Σπανέλης, Ν. Σταματογιαννοπούλου, Κ. Κατσικάκη, Χ. Καρβέης, Π. Κατσαβάρος, Μ. Τζεφρένη, Χ. Ράπτης). Σύλληψη 3 ατόμων (Λ. & Ηλ. Ανανιάδης, Φ. Μαυρομάτης) που μετέφεραν αντιδικτατορικές προκηρύξεις του ΚΚΕ Εσωτερικού από τη Δυτική Γερμανία (14-2-1974). Σύλληψη του Τ. Δήμου (ΠΑΜ – ΚΚΕ Εσωτερικού) και μελών του ΚΚΕ στην Πάτρα (22-2-1974).

Μάρτιος 1974 : Σύλληψη (1-3-1974) 15 μελών των τροτσκιστικών οργανώσεων Σοσιαλιστική Φοιτητική Πρωτοπορία (ΣΦΠ) και Εργατική Διεθνιστική Ένωση (ΕΔΕ) (Θ. Κουτσουμπός, Κ. Κουρτέσης, Κ. & Ε. Ζακάκης, Α. Σταυροπούλου, Η. Λογοθέτης, κά). Σύλληψη 27 μελών της ΚΝΕ και της Αντί-ΕΦΕΕ στον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη (14-3-1974). Σύλληψη 3 φοιτητών (Γ. Κορμουλάκης, Σ. Χρονοπούλου, Α. Μαλτέζου) στην Αθήνα (27-3-1974). Ο Γεώργιος Μαύρος (Ένωση Κέντρου) εκτοπίζεται στη Γυάρο για δηλώσεις του εναντίον του δικτατορικού καθεστώτος.

4 Μαϊου 1974 : Σύλληψη 36 μελών και στελεχών του ΕΚΚΕ και της ΑΑΣΠΕ (Π. Στάγκος, Χ. Μπίστης, Γ. Μήλιος, Δ. Κουμάνταρος, Α. Τσάρας, Ν. Παπαμιλτιάδης, Α. Αποστολίδης, Ν. Λιβέριος, Ε. Φαμελιάδου, Ι. Δημακόπουλος, Ν. Σκούφος, Ν. Μαστοράκης, Μ. Παπαδομανώλης, Μ. Καρατζάς, Γ. Καρατράτζης, Ι. Μαργαρίτης, Ι. Χαραλαμπίδης, Γ. Κοτανίδης, Ν. Κουτρέσης, Π. Παπαδομανώλη, Α. Παντελάκη, Ι. Κουβάρας, Σ. Σάλουστρος, Γ. Δραμουντάνης, Α. Κυνηγός, Π. Πιπέρης, Γ. Νίκαινας, Α. Μορδώχ, Δ. Αλεξάς, Α. Κουρτέσης, Σ. Λουκάτος, Α. Παπαντωνίου, Ε. Δραμουντάνης, Ε. Εφεντάκης, Δ. Τοπαλιάν, Α. Καπροδάκης).

12 Ιουλίου 1974 : Καταδίκη 27 ατόμων από το Στρατοδικείο Ιωαννίνων σε ποινές μέχρι και 10 χρόνια, για συμμετοχή στην οργάνωση “Άρης Βελουχιώτης”.

15 Ιουλίου 1974 : Στην Κύπρο πραγματοποιείται πραξικόπημα εναντίον του Προέδρου Μακαρίου, οργανωμένο από την ελληνική χούντα.

20 Ιουλίου 1974 : Η εισβολή τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο, προκαλεί γενική κατακραυγή και η χούντα καταρρέει υπό το τεράστιο βάρος των ευθυνών της για την εθνική τραγωδία.

24 Ιουλίου 1974 : Την εξουσία αναλαμβάνουν οι πολιτικοί. Σχηματίζεται κυβέρνηση εθνικής ενότητας.

Ενδεικτικός κατάλογος θυμάτων της Δικτατορίας (1967-1974)

Παρακάτω παραθέτουμε έναν ενδεικτικό κατάλογο νεκρών αγωνιστών που υπήρξαν θύματα της χούντας (1967-1974). Ο κατάλογος αυτός προέρχεται από την εφημερίδα «Ελευθεροτυπία», δημοσιεύτηκε στις 18/11/2000 και δεν είναι ολοκληρωμένος.

Αλέκος Παναγούλης                                                                   Κώστας Κάπος 

 

Παραθέτουμε έναν ενδεικτικό κατάλογο νεκρών αγωνιστών που υπήρξαν θύματα της χούντας (1967-1974). Ο κατάλογος αυτός προέρχεται από την εφημερίδα «Ελευθεροτυπία», δημοσιεύτηκε στις 18/11/2000 και δεν είναι ολοκληρωμένος.

 1.Πεσλής Βασίλης 21-4-67
2. Ελής Παναγιώτης 25-4-67
3. Μανδηλαράς Νικηφόρος 18-5-67
4. Καλαντζής Δημήτριος 5-8-67
5. Ρίζος Τάκης 13-10-67
6. Καλαβρού Μαρία 1967
7. Παναγούλης Γιώργος 1968
8. Τσαρουχάς Γιώργος 1968
9. Θεοδωρίδης Γιώργος 1968
10. Κατσικογιάννης 17-8-69
11. Τζαβαλάς Καρούσος 3-1-69
12. Γεωργάκης Κώστας 19-9-70
13. Αντωνίου Ζήσης 1970
14. Τσιτσιρίγκος Φώτης 7-4-72
15. Κούλης Γεώργιος 19-4-72
16. Πετρόπουλος Παναγιώτης 26-3-73
17. Βασιλόπουλος Γιάννης 30-3-73
18. Κωνσταντίνου Γιώργος 4-5-73
19. Αλβάνογλου Θεόδωρος 22-5-73
20. Σινόπουλος Πέτρος 26-6-73
21. Κομνηνός Διομήδης 16-11-73
22. Παντελεάκης Κυριάκος 17-11-73
23. Βάρσος Ιωάννης 1973
24. Εγκελμαν Ντόρις Μαριέτε 16-11-73
25. Γεριτσίδης Γιώργος 17-11-73
26. Γεωργαράς Μαρίνος-Σπύρος 1973
27. Παπαϊωάννου Δημήτρης 17-1173
28. Καραμάνης Μάρκος 17-11-73
29. Φαμέλης Βασίλης 17-11-73
30. Μαρκούλης Νίκος 17-11-73
31. Σαμούρης Γιώργος 17-11-73
32. Μυρογιάννης Μιχάλης 17-11-73
33. Καραγεωργίου Στέλιος 17-11-73
34. Φιλίνης Γιάννης Νοέμβρης 73
35. Δικάλφα Καλλιόπη 1973
36. Τζιάνος Λάμπρος 21-12-73
37. Σταυρέλης Γιάννης 12-12-73
38. Αργυροπούλου Αικατερίνη 1973
39. Δασκάλου Στέλιος 1974
40. Θεοδώρας Δημήτρης 18-11-73
41. Σίμος Γεώργιος 9-1-74
42. Κυριακόπουλος Σάκης 1974
43. Καζέπης Κώστας 1974
44. Καΐλης Γιάννης 26-2-74
45. Αναγνωστόπουλος
46. Αντάρογλου
47. Αντζελόνι Έλενα Μαρία
48. Αργυρίου
49. Βρυώνης
50. Βυθούλκας
51. Γαλάτης Νίκος
52. Γιαννόπουλος
53. Γρέλλος
54. Δημόπουλος
55. Διαμαντάκος
56. Ευαγγελινός
57. Ζησιμόπουλος
58. Ηλιόπουλος
59. Ιωαννίδης
60. Ιωάννου
61. Κούμπουλος
62. Κρητικάκη
63. Λαγαριώτης
64. Μαντζώρος
65. Μαυρογιάννης
66. Μέξης
67. Μικρώνης
68. Μιχαηλίδης
69. Μπονάτος Χρήστος
70. Μώμος
71.  Νικολάου
72.  Παπαγεωργίου
73.  Παπαδόπουλος
74.  Ρακιτζής Αλέξανδρος
75. Ράμμος Βασίλειος
76. Σαρμαλής
77. Σπαρτίδης
78. Σταυρόπουλος
79. Σχιζάς
80. Σωτηρόπουλος Ιωάννης
81. Τορίλ-Τεκλέτ (Αίγυπτιος)
82. Τσιγκούνης
83. Τσικούρης
84. Φραγκόπουλος Θεόφιλος
85. Χαλκίδης Γιάννης
86. Χαραλαμπίδης Γιώργος
87. Χατζηβασιλείου
88. Κατής Κώστας 1969

Βιβλιογραφία :

1) «1.000 χρόνια φυλακής. Ιστορία του αντιδικτατορικού Ρήγα Φεραίου (1967-1974)» (άρθρο του Αντώνη Σαμπατακάκη στο «εξευωνύμων», τεύχος 5, Νοέμβριος 2006)

2) «Η πτώση της χούντας», περιοδικό «Ε Ιστορικά», τεύχος 246, 22 Ιουλίου 2004

3) Γιάννη Φλώρου, Αντιστασιακές οργανώσεις στη δικτατορία, Στοιχεία για την εμφάνιση, τη δράση και την πορεία τους, «Αντί», 344/17-4-1987.

4) «Εδώ Πολυτεχνείο» (βιβλίο που εξέδωσε η εφημερίδα «Τα Νέα» το 2007)

5) Σόλων Γρηγοριάδης, «Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας 1941-1974», Τόμος 12

6) Κ. Διγκαβες, «Το ημερολόγιο της χουντικής επταετίας», Θεσσαλονίκη 1976

7) Σ. Ζηλιας – Α. Ιερεμιας – Χ. Καρατζας, «Ιστορία του φοιτητικού μας κινήματος», Αθήνα 1975

8) Χ. Λαζος, «Το ελληνικό φοιτητικό κίνημα (1821-1973)», Αθήνα 1987

9) Α. Λεντάκης, «Το παρακράτος και η 21^η Απριλίου», Αθήνα, Προσκήνιο, 2000

10) Σ. Μαρκεζίνης, «Αναμνήσεις 1972-1974», Αθήνα 1979

11) Ν. Παπαδημητρίου, «Το κίνημα του Π. Ναυτικού, Μάιος 1973», Αθήνα, 1985

12) Μ. Παπάζογλου, «Φοιτητικό κίνημα και δικτατορία», Αθήνα, Επικαιρότητα, 1975

13) Π. Ροδάκης, «Η δικτατορία των συνταγματαρχών : άνοδος και πτώση», Αθήνα 1975

14) Ν. Ψυρούκης, «Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας. Το καθεστώς της 21^ης Απριλίου», Τόμος 4^ος, Αθήνα 1983

15) Κωστής Γιούργος, Τάκης Καμπύλης, Τζέιμς Μπέκετ, «Η ταράτσα της Μπουμπουλίνας. Καταστολή και βασανιστήρια στην Ελλάδα του 69-69», εκδόσεις Ποταμός, 2009

16) «Δεσμώτες της Χούντας: 7.840 ονόματα» (βιβλίο που κυκλοφόρησε μαζί με την Ελευθεροτυπία στις 25-7-2009)

17) «21η Απριλίου: 1967-2007 40 χρόνια από το πραξικόπημα της Χούντας» (βιβλίο που κυκλοφόρησε μαζί με την εφημερίδα «Τα Νέα» στις 21-4-2007)

18) «Ιστορία του Έθνους. Εδώ Πολυτεχνείο», τεύχος 9, Νοέμβριος 2009

19) «Η στρατιωτική δικτατορία 1967-1974» (βιβλίο που κυκλοφόρησε μαζί με την εφημερίδα «Τα Νέα» το 2010) (επιμέλεια : Βαγγέλης Καραμανωλάκης)

20) Γιώργος Γάτος «Πολυτεχνείο ’73. Ρεπορτάζ με την Ιστορία», εκδόσεις Φιλιππότη, 2004

21) «Βήμα Reportage. 1973-2003 Φάκελος Πολυτεχνείο. Τα άγνωστα ντοκουμέντα» (περιοδικό που κυκλοφόρησε μαζί με την εφημερίδα «Το Βήμα» στις 9-11-2003)

22) «Ε Ιστορικά. 24 Ιουλίου 1974. Η πτώση της χούντας», τεύχος 246 (κυκλοφόρησε μαζί με την εφημερίδα «Ελευθεροτυπία» στις 22-7-2004)

23) «Ο παράνομος αντιδικτατορικός τύπος 1967-1974» (βιβλίο που κυκλοφόρησε μαζί με την εφημερίδα «Ελευθεροτυπία»)

24) Δαμιανός Βασιλειάδης, «ΠΑΚ-ΠΑΣΟΚ. Μύθος και πραγματικότητα», Αθήνα, Διάλογος, 1977

25) Νίκος Κλειτσίκας, «Το ελληνικό φοιτητικό κίνημα και ο αντιδικτατορικός αγώνας στην Ιταλία», Αθήνα, Προσκήνιο, 2000

26) Τάσος Κοντογιαννίδης, «Η άγνωστη νύχτα της 21ης Απριλίου 1967», Αθήνα, 1997

27) Ν. Μακαρέζος, «Πως οδηγηθήκαμε στην 21η Απριλίου 1967», Αθήνα, Πελασγός, 2005

28) Στυλιανός Παττακός, «21η Απριλίου 1967», 3η έκδοση, Αθήνα, 1996

29) Μ. Παπακωνσταντίνου, «Η ταραγμένη εξαετία», Αθήνα, Προσκήνιο, 1997

 30) Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, 16ος τόμος, «Σύγχρονος Ελληνισμός από το 1941 έως το τέλος του αιώνα», Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 2000

Πηγές: ΦΙΠΠΑΚ  Απρίλιος, 2017, δρόμος ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Απρίλιος 2011

                                                                                                   ΠΟΛΙΤΕΣ ΤΟΥ ΒΥΡΩΝΑ