Η αυτοδιοίκηση στο «γύψο» της κυβερνησιμότητας

Η  αυτοδιοίκηση στο  «γύψο»  της κυβερνησιμότητας

Του Σπύρου Τζόκα 
Πανεπιστημιακού-Συγγραφέα, πρώην αντιπερειάρχης  Αττικής

Μια συνολική προσέγγιση απέναντι στην επιχείρηση αποπροσανατολισμού περί δήθεν «κυβερνησιμότητας» επιχειρεί ο Σπύρος Τζόκας, στο άρθρο που ακολουθεί, «ακτινογραφώντας» τις λειτουργίες της Αυτοδιοίκησης όπως επιτελούνται σήμερα, μετά τις πρόσφατες και παλαιότερες θεσμικές παρεμβάσεις και απαντώντας στο επίκαιρο θέμα, αν και κατά πόσο η αναμενόμενη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης θεραπεύει τις αδυναμίες κυβερνησιμότητας των ΟΤΑ ή αποτελεί απλώς ένα πρόσχημα που οδηγεί σε ένα απόλυτα δημαρχοκεντρικό μοντέλο.

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ - Η ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΗΜΕΡΑ

Μόνο ως σύντομο ανέκδοτο φαντάζει σήμερα η επίκληση της αδέσμευτης και ανεξάρτητης αυτοδιοίκησης!!! Μόνο και μόνο το γεγονός ότι κανείς ή ελάχιστοι παρακολουθούν τις διαδικασίες, μόνο και μόνο το γεγονός ότι υπάρχει μια γενικότερη αδιαφορία, μια απαξίωση, δείχνει ότι η Αυτοδιοίκηση και οι αυτοδιοικητικοί, απομακρύνθηκαν από τις τοπικές κοινωνίες και τις ανάγκες τους. Δεν συνομιλούν με το λαό, αλλά με μηχανισμούς. Δεν πιστεύουν, πλέον, στη δύναμη του λαού. Αλλοτριώθηκαν. Η Αυτοδιοίκηση απαξιωμένη και εγκλωβισμένη στα κομματικά και προσωπικά σχέδια κάποιων, βαδίζει πλέον τον Γολγοθά της. Μια φορά και έναν καιρό υπήρχε η Αυτοδιοίκηση... Κάπως έτσι θα λένε οι επόμενες γενιές. Θα αντιμετωπίζουν την αυτοδιοίκηση σαν μακρινό παρελθόν... κάτι που υπήρξε στην Ιστορία. Και για να είναι πιο παραδειγματικοί θα δείχνουν κάτι που προσομοιάζει με αυτοδιοίκηση. Κάτι λίγο πολύ που μοιάζει και με το σημερινό.

Έτσι, λοιπόν, επιβιώνουν εκείνοι που δεν αγαπούν την Αυτοδιοίκηση. Οι ανέραστοι της αυτοδιοίκησης έχουν τον πρώτο λόγο και είναι εκείνοι που την χρησιμοποιούν για αλλότριους στόχους και σκοπούς και συνεπώς με τις πράξεις τους μόνον κακό πράττουν.

Από την άλλη πλευρά είναι προφανές ότι οι μηχανισμοί του συστήματος θέλουν την αυτοδιοίκηση «αποδιοπομπαίο τράγο» των οικείων κακών και την σκέφτονται μόνον όταν σηκώνουν το δάχτυλο για να δείξουν τον ένοχο και να απαλλαγούν οι ίδιοι με ελαφρά πηδηματάκια. Η υποτίμηση του θεσμού της Αυτοδιοίκησης έχει ως φυσικό αποτέλεσμα το τέλος ενός δυνάμει λαϊκού θεσμού. Στην απαξίωση αυτή δεν είναι άμοιροι ευθυνών και οι αυτοδιοικητικοί. Εκείνοι που δρουν και κρίνουν με «δύο μέτρα και δύο σταθμά» ή κατά το δοκούν ή όπως και ο δικός μας Θουκυδίδης έγραφε, διαφορετικά στη δημόσια και διαφορετικά στην ιδιωτική σφαίρα. Η αυτοδιοίκηση στηρίζεται, πλέον σε μηχανισμούς, εκκλησία, μικρο-μεγάλα συμφέροντα και κομματικούς στρατούς συμφερόντων.

Β. ΟΙ ΝΟΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

Ο Γολγοθάς αυτός της Αυτοδιοίκησης έγινε περισσότερο επώδυνος τα τελευταία είκοσι χρόνια, καθώς το καθεστώς αντιπροσώπευσης ομοίαζε όλο και περισσότερο με εκείνο του κεντρικού κράτους. Αρχικά το πρόγραμμα "Καποδίστριας" και στη συνέχεια το πρόγραμμα "Καλλικράτης" αναδιάταξαν τις σχέσεις κεντρικού και τοπικού κράτους αναδιαρθρώνοντας εκ βάθρων την "τοπολογία" των αντιπροσωπευτικών δομών. Ο «Καποδίστριας» κατάφερε το πρώτο χτύπημα. Ακολούθησε ο Καλλικράτης. Οι δήμοι και οι κοινότητες εξανεμίσθηκαν. Ο αριθμός 6.128 των δήμων και των κοινοτήτων του 1997 μειώθηκε το 2011, στους 325!!! Η πεμπτουσία της αυτοδιοίκησης, όπως τη ζήσαμε, χάθηκε. Το άμεσο πρόσωπό της σκοτείνιασε. Άμεση δημοκρατία, λαϊκή συμμετοχή και, συνεπώς, λαϊκή εξουσία αποτελούν λέξεις πλέον κενές περιεχομένου. Ενισχύθηκε και σε τοπικό επίπεδο η έννοια της πολιτικής αλλοτρίωσης, η απομάκρυνση και η αποξένωση των πολιτών από την εξουσία. Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στην επαρχία, όπου ζωντανά χωριά με δραστηριότητα μαράζωσαν.

Στην κατηφόρα αυτή μεγάλη συμβολή έχει και ο Νόμος για την Αυτοδιοίκηση με το όνομα ενός σπουδαίου μεταρρυθμιστή της αρχαιότητας του Κλεισθένη που δεν εισάγει στην ουσία καμία μεταρρύθμιση. Πρόκειται για μία παρέμβαση πολύ πίσω από τις ανάγκες της κοινωνίας και της αυτοδιοίκησης που δεν αποτολμά τη θεσμική επίλυση ζητημάτων που έχουν ωριμάσει στη συλλογική και δημόσια συζήτηση. Αυτή η ατολμία είναι ορατή ακόμα και στη μοναδική μεταρρύθμιση που επιχειρεί να εισάγει το σχέδιο νόμου με μία νοθευμένη απλή αναλογική δύο γύρων.

Θα λέγαμε ότι «Ωδινεν όρος και έτεκεν μυν..». «Ωδινεν όρος» για μια διαβούλευση και ταλαιπωρία όλων των φορέων για δύο χρόνια και «έτεκεν μυν» για το εξαιρετικά πενιχρό αποτέλεσμα.

Ο συγκεκριμένος νόμος δεν λύνει κανένα από τα ουσιαστικά προβλήματα που κληροδότησε ο Καλλικράτης στην Αυτοδιοίκηση. Παρουσιάζεται άτολμος να αντιμετωπίσει τα καθημερινά προβλήματα της Αυτοδιοίκησης.

Συγκεκριμένα:

Ø Όχι μόνον δεν βελτιώνει τον Καλλικράτη, αλλά τον αντιγράφει και τον δικαιώνει ως μοναδική μεταρρύθμιση στην Αυτοδιοίκηση.

Ø Δεν προχωρεί στην κατάργηση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και τη μεταφορά των αρμοδιοτήτων της στην Αυτοδιοίκηση, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας. Η θεσμοθέτηση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης παράλληλα με την Αιρετή Περιφέρεια, καταδεικνύει την δυσπιστία του κράτους στην Αυτοδιοίκηση, η οποία επιτείνεται με τις προβλέψεις που αφορούν τον «Επόπτη ΟΤΑ».

Ø Δεν αναφέρεται καν στην δέσμευση για την κατάργηση του Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας, του οποίου η δομή και οι αρμοδιότητες έχουν μονόπλευρη και παρεμβατική λειτουργία και στοχεύουν στην επιτροπεία των Περιφερειών.

Ø Δεν αντιμετωπίζει τις πιεστικές ανάγκες του χωροταξικού, παρά τα απεγνωσμένα και δίκαια αιτήματα, όπως αυτό της Μυτιλήνης.

 Δεν γίνεται καν αναφορά σε αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και ενίσχυση των Περιφερειών με πόρους και προσωπικό, που τόσο έχουν ανάγκη προκειμένου να εξυπηρετούν αποτελεσματικά τον πολίτη.Ø

Ø Δεν επιλύονται τα γραφειοκρατικά προβλήματα των Περιφερειών και τα ζητήματα αρμοδιότητας, παρά τις συγκεκριμένες προτάσεις που κατατέθηκαν. Αντίθετα αυτά επιδεινώνονται με ακατανόητες διατάξεις, όπως η ΨΗΦΙΣΗ ΤΟΥ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΝΑ ΕΡΓΟ!!! (άρθρο 189)

Ø Δεν αναφέρεται διόλου στο μέγα ζήτημα της Αυτοδιοίκησης που αφορά σε αρμοδιότητες και πόρους. Να διασφαλίζεται, δηλαδή, η εφαρμογή του Συντάγματος ώστε για τη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στην Αυτοδιοίκηση να πρέπει να προηγείται η μεταφορά των απαιτούμενων χρηματοδοτικών πόρων.

Ø Δεν προωθεί την περιφερειακή συνείδηση με συγκεκριμένα μέτρα, ούτε την ενδοπεριφερειακή αποκέντρωση. Αντίθετα την αποδυναμώνει με την ουσιαστική κατάργηση των αντιπεριφερειαρχών. Για τους αντιπεριφερειάρχες προτείνοταν η ειδική σταυροδότηση σε κάθε περιφερειακή ενότητα από λίστα.

Ø Δεν υπάρχουν ρυθμίσεις για την οικονομική αυτοτέλεια και αποτελεσματική λειτουργία των περιφερειών.

Ø Αγνοεί πλήρως τις νέες και σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες που έχουν προκύψει (ανθρωπιστική κρίση, προσφυγικό κ.α.) αλλά και τα σύγχρονα αναπτυξιακά εργαλεία (τεχνολογίες πληροφορικής κι επικοινωνιών) διατηρώντας τα κενά αρμοδιοτήτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε όλα τα προηγούμενα.

Γ. ΑΠΛΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ

  

Το μόνο θετικό που εισάγει η περίφημη αυτή μεταρρύθμιση είναι το έστω κολοβό αναλογικό σύστημα στις εκλογές της Αυτοδιοίκησης. Κολοβό γιατί με τις εκλογές σε δυο γύρους δεν θέτει σε κίνδυνο το σημερινό μοντέλο του Δημαρχοκεντρισμού και του περιφερειαρχοκεντρισμού. Ωστόσο είναι σαφώς καλύτερο από το προηγούμενο εξόφθαλμα πλειοψηφικό ως προς τα αποτελέσματά του εκλογικό σύστημα που οδηγεί σε προφανή αλλοίωση της βούλησης του εκλογικού σώματος και των σχέσεων εκπροσώπησης, με τις πολιτικές, αλλά και συνταγματικές προεκτάσεις που έχει το γεγονός αυτό.

Συγκεκριμένα, η αλλαγή του εκλογικού συστήματος και η καθιέρωση της απλής αναλογικής δεν είναι απλώς μία αξιακή επιλογή, αλλά στηρίζεται σε πολύ συγκεκριμένα και αναμφισβήτητα πραγματικά δεδομένα και έρχεται να καλύψει ένα υπαρκτό δημοκρατικό έλλειμμα. Εξάλλου όλα τα μέχρι τώρα καλπονοθευτικά συστήματα που διαμόρφωναν «ισχυρές» τοπικές εξουσίες, οδήγησαν σε φαινόμενα αλαζονείας, αμετροέπειας και αδιαφάνειας .

Μία απλή επεξεργασία των αποτελεσμάτων των τελευταίων με ενισχυμένο σύστημα (2014) Εκλογών, αρκεί για να αποδειχθεί ο ακραία πλειοψηφικός χαρακτήρας του. Σε σύνολο 325 Δήμων,

• 4 (1%) από τους σημερινούς Δημάρχους έλαβαν ποσοστό κάτω από 20%,

• 59 (18%) από τους σημερινούς Δημάρχους έλαβαν ποσοστό κάτω από 30% ενώ,

• 136 (42%) από τους σημερινούς Δημάρχους έλαβαν ποσοστό κάτω από 40%,

 Αντίστοιχα, σε σύνολο 13 Περιφερειών,Ø

• 4 (31%) από τους σημερινούς Περιφερειάρχες έλαβαν ποσοστό κάτω από 30% ενώ,

• 8 (61%) από τους σημερινούς Περιφερειάρχες έλαβαν ποσοστό κάτω από 40%.

Παρ’ όλα αυτά, και οι μεν και οι δε, βάσει του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου, ελέγχουν τα 3/5 (60%) των εδρών του αντίστοιχου δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου.

Η αλλαγή, βεβαίως, του εκλογικού συστήματος οφείλει να είναι συνολική. Δεν αφορά μόνο την αλλαγή του τρόπου κατανομής των εδρών, αλλά διέπεται από μία συνολική λογική διευκόλυνσης της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και της ενίσχυσης της τοπικής δημοκρατίας σε τοπικό επίπεδο. Στη συνολική αυτή λογική εμπεριέχονται η καθιέρωση πλειάδας θεσμών άμεσης κοινωνικής συμμετοχής.

Οι θεσμοί αυτοί συμπεριλαμβάνουν και τις λαϊκές συνελεύσεις, τον συμμετοχικό προϋπολογισμό και τα τοπικά δημοψηφίσματα αλλά και ενδιάμεσους θεσμούς πολιτικής καινοτομίας όπως η τοπική λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία, η πλατιά τοπική διαβούλευση και ο θεσμός των διερευνητικών επιτροπών. Στόχοι είναι: ο περιορισμός των δημαρχοκεντρικών περιφερειαρχοκεντρικών χαρακτηριστικών του συστήματος, η μείωση της εσωτερικής συγκέντρωσης της πολιτικής ισχύος στους ΟΤΑ, η Θέσπιση διαδικασιών πλατιάς κοινωνικής διαβούλευσης για την υλοποίηση μεγάλων τοπικών έργων και επενδύσεων με παράλληλη θέσπιση Διερευνητικών Επιτροπών που θα εξασφαλίζουν την άρτια, τεχνικά τεκμηριωμένη και αμερόληπτη ενημέρωση των δημοτών.

Η καθιέρωση της απλής Αναλογική συμβάλει στην ενίσχυση της αντίληψης ότι οι τοπικές κοινωνίες δεν χρειάζονται ούτε «πολίτες-πελάτες» ούτε «Λουδοβίκους». Έχουν ανάγκη από υπεύθυνους, δημιουργικούς και ενεργούς πολίτες, καθώς και από έντιμους και ικανούς αυτοδιοικητικούς, που υποστηρίζουν ανυποχώρητα τον δημόσιο και κοινωνικό χαρακτήρα της Αυτοδιοίκησης, που μπορούν να παράγουν έργο ουσίας, να ενώνουν και όχι να διχάζουν τις τοπικές κοινωνίες, έχοντας πίστη στη συλλογικότητα και τη δημοκρατική λειτουργία και ισχυρή πολιτική βούληση να συγκρουστούν με ισχυρά οικονομικά συμφέροντα και κατεστημένα.

Τέλος η απάντηση στο ζήτημα της «κυβερνησιμότητας» είναι πρωτίστως πολιτική και δευτερευόντως θεσμική και νομική, αφού ικανός και καλός τοπικός ηγέτης είναι αυτός που καταφέρνει να συνθέτει τις διαφορετικές απόψεις, να βρίσκει επιχειρήματα, να πείθει και να εξασφαλίζει τη στήριξη του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου. Άλλωστε, αν η απλή αναλογική ψηφίστηκε, ως νόμος του Κράτους, για την κεντρική κυβέρνηση, όπου τα διακυβεύματα είναι σαφώς μεγαλύτερα και οι πολιτικές/κομματικές αντιπαραθέσεις οξύτερες, είναι σίγουρο ότι μπορεί πολύ πιο εύκολα να λειτουργήσει στο τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο, όπου οι πολιτικές και ιδεολογικές εντάσεις είναι χαμηλότερου βαθμού και το πεδίο επίτευξης συναινέσεων για τα τοπικά ζητήματα είναι ευρύτερο.

Δ. ΠΡΟΝΟΙΕΣ ΤΟΥ «ΚΛΕΙΣΘΕΝΗ» ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ

Πέραν, όμως, του θεωρητικού και του ευκταίου υπάρχουν και πρόνοιες για ζήτημα της «κυβερνησιμότητας» στην Αυτοδιοίκηση:

Τα άρθρα 74, 77 και 189 του νόμου του Κλεισθένη 1 αποτελούν τις θεμελιώδεις διατάξεις που επιχειρούν να την εξυπηρετήσουν μετά την αλλαγή του εκλογικού συστήματος και την εφαρμογή της απλής αναλογικής. Σύμφωνα λοιπόν με το Άρθρο 74 παρ 10 «Αν κάποιο μέλος του δημοτικού συμβουλίου αρνηθεί ψήφο ή δώσει λευκή ψήφο, λογίζεται ως παρόν κατά τη συνεδρίαση, μόνο για το σχηματισμό της απαρτίας. Τόσο η άρνηση ψήφου, όσο και η λευκή ψόφος δεν υπολογίζονται στην καταμέτρηση θετικών και αρνητικών ψήφων. Τα μέλη του συμβουλίου που ήταν παρόντα κατά την έναρξη της συνεδρίασης και με την παρουσία τους υπήρξε απαρτία, ακόμα και αν αποχωρήσουν, λογίζονται ως παρόντα μέχρι το τέλος της συνεδρίασης, ως προς την ύπαρξη απαρτίας. Η απαρτία αυτή θεωρείται ότι συντρέχει για όλα τα θέματα που περιλαμβάνονται στην ημερήσια διάταξη της συνεδρίασης. Στην περίπτωση αυτή, για τη λήψη απόφασης για κάθε συγκεκριμένο θέμα, η απαιτούμενη πλειοψηφία δεν υπολογίζεται επί των πραγματικά παρόντων μελών κατά τη ψηφοφορία, αλλά βάσει του αριθμού των μελών που απαιτούνται για την απαρτία»

Άρα για τις αποφάσεις του Δημοτικού συμβουλίου απαιτείται κατ’ ελάχιστον το 25% των εδρών να είναι θετικές οι ψήφοι. Η περίπτωση μπλοκαρίσματος της απόφασης δεν βγαίνει με λευκά ή παρόν. Εδώ ο νόμος αλλάζει και δεν θεωρούνται αρνητικές οι ψήφοι όπως στον Καλλικράτη.

Το ίδιο σύστημα επιβάλλεται και στην λειτουργία της Οικονομικής Επιτροπής με το Άρθρο 77:«Λειτουργία της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής 1. Οι επιτροπές έχουν απαρτία, εφόσον τα μέλη που είναι παρόντα είναι περισσότερα από αυτά που απουσιάζουν. Οι επιτροπές συνεδριάζουν δημόσια και αποφασίζουν με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων. Σε περίπτωση ισοψηφίας επικρατεί η ψόφος του προέδρου. Αν σε δύο συνηχείς συνεδριάσεις δεν επιτυγχάνεται απαρτία ή απόλυτη πλειοψηφία, αρμόδιο να λάβει απόφαση είναι το δημοτικό συμβούλιο.

Τα δύο παραπάνω άρθρα σε συνδυασμό με το Άρθρο 189 δίνει τις δυνατότητες κυβερνησιμότητας. Στο κορυφαίο ζήτημα, στην διαδικασία, δηλαδή, ψήφισης του προϋπολογισμού η συζήτηση και η ψηφοφορία διεξάγονται αναλυτικά μέχρι τετραψήφιου κωδικού αριθμού εσόδων και δαπανών και τυχόν αναπτύξεων αυτών, επί της εισήγησης της οικονομικής επιτροπής και επί εναλλακτικών προτάσεων. Στην συζήτηση ψηφίζονται χωριστά, όχι το σύνολο των κωδικών αριθμών, αλλά μόνο εκείνοι για τους οποίους υπάρχουν διαφωνίες και έχουν κατατεθεί εναλλακτικές προτάσεις.

Οι τυχόν εναλλακτικές προτάσεις κατατίθενται είτε στην οικονομική επιτροπή κατά το στάδιο σύνταξης του σχεδίου του προϋπολογισμού, είτε στο δημοτικό συμβούλιο κατά την πρώτη συζήτηση επ' αυτού.

Στην σχετική ψηφοφορία που ακολουθεί τη συζήτηση, έγκυρες θεωρούνται οι ψήφοι είτε υπέρ της κατατεθείσας από την οικονομική επιτροπή είτε υπέρ εναλλακτικών προτάσεων, ενώ οι λευκές ψήφοι δεν λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της πλειοψηφίας. Εδώ δηλαδή δεν υπάρχουν κατά, λευκά, παρόν κλπ.

Σε περίπτωση που καμία πρόταση δεν συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών του δημοτικού συμβουλίου, τότε η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται μεταξύ των δύο πρώτων σε ψήφους προτάσεων και υιοθετείται η πρόταση με τις περισσότερες ψήφους χωρίς να έχει την πλειοψηφία των παρόντων.

Το ίδιο σύστημα επιβάλλεται και στο Τεχνικό Πρόγραμμα:

Η συζήτηση και ψήφιση του Τεχνικού προγράμματος να γίνεται ανά έργο στη βάση των προτάσεων που κατατίθενται. Από τις προτάσεις που θα κατατεθούν κατά τη συζήτηση του Τεχνικού Προγράμματος, αυτή που θα συγκεντρώσει τελικά τις περισσότερες ψήφους, θα αποτελέσει και το εγκεκριμένο έργο του προς ψήφιση Τεχνικού Προγράμματος. (άρθρο 191)

Οι αλλαγές τέλος στη σύνθεση της οικονομικής επιτροπής βρίσκονται στην ίδια κατεύθυνση, καθώς ενισχύεται η παράταξη του Δημάρχου με την υποχρεωτική συμμετοχή εκτός του ιδίου ή του εκπροσώπου του, δύο (2) επιπλέον Αντιδημάρχων και προβλέπεται η δυνατότητα μεταβίβασης αρμοδιοτήτων του Δημοτικού Συμβουλίου και στην Οικονομική Επιτροπή εκτός από την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής.

Είναι προφανές ότι με τον τρόπο αυτό επιχειρείται η αποφυγή του αδιεξόδου, που ενδέχεται να δημιουργήσει η αδυναμία επίτευξης απόλυτης πλειοψηφίας, λόγω των συσχετισμών των Δημοτικών Παρατάξεων

Ε. Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΩΣ ΠΡΟΣΧΗΜΑ

Στις τελευταίες αυτοδιοικητικές εκλογές, σε 231 δήμους η δημοτική παράταξη του Δημάρχου δεν διαθέτει πλειοψηφία. Σε 70 μάλιστα από αυτούς η παράταξη η οποία εξέλεξε δήμαρχο ήταν δεύτερη σε δύναμη στον πρώτο γύρο. Ανάλογα ποσοστά υπήρξαν και στις Περιφέρειες. Η εξέλιξη αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει απαρχή ενός νέου μοντέλου αυτοδιοίκησης που θα βασίζεται στην επιδιωκόμενη σύνθεση των απόψεων, στο διάλογο και στη συνεργασία προς όφελος των τοπικών κοινωνιών. Ακόμα και στην περίπτωση μπλοκαρίσματος θα μπορούσαν να καταφύγουν στις πρόνοιες που δίνει ο Νόμος για την αποφυγή αδιεξόδου, τις οποίες αναφέραμε πριν.

Αντίθετα, όμως, η λεγόμενη «κυβερνησιμότητα» επανήλθε δριμύτατη ως πρόσχημα για αλλαγές που οδηγούν σε ένα απόλυτα δημαρχοκεντρικό ή περιφερειααρχοκεντρικό σύστημα διακυβέρνησης που προσομοιάζει με αυτοδιοίκηση, αλλά δεν είναι. Είναι κάτι διαφορετικό.

Στην κατεύθυνση αυτή η κυβερνητική ΚΕΔΕ τόλμησε να προτείνει και «προδήλως αντισυνταγματικές» αλλαγές. Με αιτιολογικό την κυβερνησιμότητα των δήμων η συμβουλευτική ομάδα της ΚΕΔΕ πρότεινε, την κατάργηση του άρθρου 76 του ν. 4555/2018 και την σύσταση της Οικονομικής Επιτροπής και της Ποιότητας Ζωής όπου τα 5/7 ή τα 6/9 ή 7/11 να επιλέγονται από το Δήμαρχο και τα 2/7 ή τα 3/9 ή τα 4/11 με απλή αναλογική από την αντιπολίτευση.

Η παραπάνω τροποποίηση βρίσκεται σε συνδυασμό με μια άλλη διάταξη που προτείνεται να προστεθεί μετά την παρ 1 του άρθρου 58 του ν. 3852/2010 και να προβλέπει ότι «στην περίπτωση που το δημοτικό συμβούλιο δεν εγκρίνει σε δύο διαδοχικές συνεδριάσεις του που απέχουν μεταξύ τους τουλάχιστον πέντε εργάσιμες μέρες τις εισηγήσεις της οικονομικής επιτροπής και της επιτροπής ποιότητας ζωής για τη λήψη απόφασης του δημοτικού συμβουλίου και δημιουργείται κίνδυνος ζημιάς των δημοτικών συμφερόντων, ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου αναπέμπει το θέμα στην επιτροπή που το εισηγήθηκε η οποία λαμβάνει και τη σχετική τελική απόφαση!!!

Ο νέος Υπουργός Εσωτερικών, ο οποίος από τη προηγούμενη πολιτική του ιδιότητα ως γραμματέας της ΚΝΕ ήξερε τη δρακογενειά των Δημάρχων όχι μόνο δεν αντέδρασε στην ουσιαστική κατάργηση του δημοτικού ή περιφερειακού Συμβουλίου, αλλά υπερθεμάτισε: «Υπάρχει συναντίληψη με την ΚΕΔΕ και τις επόμενες μέρες θα είμαστε σε θέση να κάνουμε πιο συγκεκριμένες ανακοινώσεις για τις νομοθετικές παρεμβάσεις της κυβέρνησης..» Στην κατεύθυνση αυτή δεν αποκλείεται και η μηχανιστική προσέγγιση της πλειοψηφίας αφού καθιερώσουν «μειωμένη πλειοψηφία» για ορισμένες κατηγορίες αποφάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου. Μια προσαρμογή, δηλαδή, ανάλογη με την κλίνη του Προκρούστη.

Η λύση του θεσμού των Συμπράξεων και των ευρύτερων θεσμοθετημένων προγραμματικών συμφωνιών είναι βασικό στοιχείο νομιμοποίησης που μπορεί να δώσει λύση στο αδιέξοδο σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των δήμων. Και οι δημοτικοί σύμβουλοι είναι υποχρεωμένοι να απολογηθούν στην τοπική τους κοινωνία για τις πράξεις τους, να μην το ξεχνάμε.

Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θέλησε να μειώσει τον βαθμό του δημαρχοκεντρικού συστήματος και πέτυχε ακριβώς το αντίθετο. Για να κυβερνηθούν οι δήμοι θα οδηγηθούμε στην κατάργηση του Δημοτικού Συμβουλίου.

ΣΤ. ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΕΣ

1. Τρεις Επιτροπές, η Εκτελεστική, η Οικονομική Επιτροπή και η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής υποκαθιστούν στις τελικές αποφάσεις το δημοτικό συμβούλιο, όταν αυτό δεν εγκρίνει τις εισηγήσεις τους σε δύο διαδοχικές συνεδριάσεις.

Συγκεκριμένα , σύμφωνα με το άρθρο 4 ,«όταν το δημοτικό συμβούλιο δεν εγκρίνει σε δύο διαδοχικές συνεδριάσεις του, που απέχουν μεταξύ τους τουλάχιστον 5 εργάσιμες μέρες – στην πρώτη συνεδρίαση με την απόλυτη πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των μελών του δημοτικού συμβουλίου ή στη δεύτερη συνεδρίαση με τη σχετική πλειοψηφία των παρόντων μελών του -, τις εισηγήσεις της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής για τη λήψη απόφασης του δημοτικού συμβουλίου, και δημιουργείται κίνδυνος ζημίας των δημοτικών συμφερόντων, ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου αναπέμπει το θέμα στην επιτροπή που το εισηγήθηκε, η οποία λαμβάνει και τη σχετική τελική απόφαση».

Στην ουσία, πρόκειται για διαφοροποιημένη αναβίωση της πανίσχυρης δημαρχιακής επιτροπής , η οποία έπαιρνε όλες τις κρίσιμες αποφάσεις στο δήμο μέχρι το 1996 και είχε περιορίσει το δημοτικό συμβούλιο σε όργανο «συμβουλευτικού χαρακτήρα».Τα μέλη των επιτροπών, στην πλειονότητά τους , επιλέγονται από τον δήμαρχο, από τις συμπράττουσες παρατάξεις ( 5 στους 7 ή 6 στους 9).

2.Με Προεδρικό Διάταγμα , που εκδίδεται με πρόταση του υπουργού Εσωτερικών ( άρθρο 1) έπειτα από γνώμη της ΚΕΔΕ, καθορίζονται ανά κατηγορία δήμων οι αρμοδιότητες του δημοτικού συμβουλίου, της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, πέραν όσων αναφέρονται στον «Καλλικράτη».

3. Επειδή σε 231 Δήμους επί συνόλου 332 οι δήμαρχοι δεν διαθέτουν πλειοψηφία, ο δήμαρχος που εξελέγη στον β’ γύρο των δημοτικών εκλογών ( άρθρο 8), μπορεί να συγκροτήσει σύμπραξη δύο ή ή περισσότερων δημοτικών παρατάξεων με κοινό πρόγραμμα και να ζητήσει από το δημοτικό συμβούλιο την έγκρισή του. Με αυτόν τον τρόπο, οι δήμαρχοι που δεν διαθέτουν πλειοψηφία διευκολύνονται να τη σχηματίσουν με μετεγγραφές, προσχωρήσεις, ανεξαρτητοποιήσεις ,διασπάσεις και άλλα.

4.Καταργείται ( άρθρο 9) η δυνατότητα των κοινοτικών συμβουλίων να αποφασίζουν ποια έργα και δράσεις θα εκτελεστούν από το ποσοστό των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων ( ΚΑΠ) που προορίζονται για επενδυτικές ανάγκες του δήμου και αναλογούν στην κοινότητα. Οι αρμοδιότητές τους μετατρέπονται από αποφασιστικές σε συμβουλευτικές.

5. Καταργείται η ψήφιση του τεχνικού προγράμματος ανά έργο και ψηφίζεται το ετήσιο τεχνικό πρόγραμμα, ως μέρος του επιχειρησιακού προγράμματος της τετραετίας.
Τέλος, υπάρχει ειδική μνεία στο ότι, στις περιπτώσεις που ο δήμαρχος έχει μικρό αριθμό δημοτικών συμβούλων από τον α’ γύρο και συγκροτηθεί απέναντί του, επίσημα ή ανεπίσημα, σύμπραξη δημοτικών παρατάξεων που δεν ψηφίζει καμιά εισήγησή του στο δημοτικό συμβούλιο, χρειάζονται νομοθετικές ρυθμίσεις ριζοσπαστικότερου χαρακτήρα.

Ζ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Ο κοινός εχθρός του συστήματος είναι η απλή αναλογική, ή αλλιώς η Δημοκρατία. Δεν είναι ούτε:

ü Η πρωτόγνωρη χρηματοδοτική της ασφυξία που αποτυπώνεται στους μνημονιακούς προϋπολογισμούς, όπου μειώνονται δραματικά οι θεσμοθετημένοι πόροι της αυτοδιοίκησης και το 2018, όπου αφαιρούνται 400 εκ. ε. από τους θεσμοθετημένους πόρους των Περιφερειών, καθώς και το 2019 δεν αποδίδονται στην Αυτοδιοίκηση ούτε το 50% των θεσμοθετημένων πόρων.

ü Η χρηματοδότηση των Περιφερειών το 2019 που έπρεπε να ανέρχεται σε 1 δισεκατομμύριο 358 εκατομμύρια ευρώ. Αντίθετα, στον προϋπολογισμό είναι εγγεγραμμένα μόλις 665 εκατ. Ευρώ.

ü Η αφαίρεση μέσα σε ένα χρόνο, από το 2018 στο 2019, από τους Ο.Τ.Α. Α’ και Β’ βαθμού και τα νομικά τους πρόσωπα (“Τ.Α.”), 892 εκατομμύρια.

ü Το μνημονιακό Μεσοπρόθεσμο 2019-2023, το οποίο προβλέπει παγωμένους τους πόρους στην Αυτοδιοίκηση μέχρι το 2023. Να συνεχιστεί, δηλαδή, η παράνομη παρακράτηση των πόρων για όλη τη τετραετία που θα είναι στο «τιμόνι» των Δήμων και των Περιφερειών.

ü Το Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας που αντί να καταργηθεί , ισχυροποιήθηκε για να παρακολουθεί με αυστηρό βλέμμα όλη την τετραετία κάθε βήμα, των δήμων και των περιφερειών, εφαρμογής εσαεί των νεοφιλελεύθερων μνημονιακών πολιτικών κυβερνητικών και αυτοδιοικητικών.

ü Η μεταφορά αρμοδιοτήτων στους δήμους και στις περιφέρειες που φαίνεται να συνδέεται με τη λεγόμενη «λειτουργική και οικονομική αυτοδυναμία», δηλαδή τον κατακερματισμό, το δραστικό περιορισμό των επιδοτήσεων από τον κρατικό προϋπολογισμό και την παραπέρα εμπορευματοποίησή τους, τη διαχείριση - και όχι τη λύση - λαϊκών προβλημάτων. Ήδη κυοφορούν τέτοιες προτάσεις, όπως ΕΝΦΙΑ.

ü Τόσα και τόσα άλλα….

H. Η ΔΡΑΚΟΓΕΝΙΑ ΤΩΝ ΔΗΜΑΡΧΩΝ

Η αυτοδιοίκηση της κυβέρνησης του βουνού, η δρακογενειά των Δημάρχων των δύσκολων χρόνων για την πατρίδα μας και οι μετέπειτα που έχουν αφήσει το αποτύπωμα τους στην αυτοδιοίκηση της πατρίδας μας δεν δικαιώνονται σήμερα, αλλά αντίθετα η υποτίμηση του θεσμού της Αυτοδιοίκησης που υπάρχει όχι αδικαιολόγητα, εξαιτίας των φαινομένων αναπαράστασης των πολιτικών και της πολιτικής με την κεντρική σκηνή, έχει ως φυσικό αποτέλεσμα το τέλος ενός δυνάμει λαϊκού θεσμού. Και αυτό ακριβώς επιδιώκεται.

Στην κατεύθυνση αυτή απαιτείται να υπάρξει μια εκ βάθρων ανασυγκρότηση της αυτοδιοίκησης, πράγμα που βέβαια σημαίνει την πλήρη ανατροπή του καθεστώτος που εγκαθίδρυσε το σχέδιο «Καλλικράτης» και επιβεβαίωσε ο νόμος «Κλεισθένης».

Το διακύβευμα, επομένως, είναι κρίσιμο και εξαιρετικά επίκαιρο: η Αυτοδιοίκηση θα λειτουργήσει ως ένας πυλώνας λαϊκής εξουσίας και συμμετοχής των πολιτών ή θα παραμείνει ένας γραφειοκρατικός, αποστεωμένος θεσμός παραγωγής παραγόντων και παραγοντίσκων προθύμων να υπηρετήσουν τις κεντρικές πολιτικές που θα τους υπαγορευτούν;

Ο αγώνας είναι διμέτωπος, στα κινήματα, στη συγκρότηση μετώπων αντίστασης, αλλά και στην επεξεργασία εναλλακτικών προτάσεων για το μέλλον της χώρας και της Αυτοδιοίκησης.

Αναδημοσίευση από  τη Ζω2  Διαδημοτική Ηλεκτρονική Εφημερίδα.

Υ.Γ .

Το ενδιαφέρον αυτό άρθρο δεν δεσμεύει την συλλογικότητα Πολίτες του Βύρωνα.

 Ως συλλογικότητα θέλουμε να αναφέρουμε ότι:

Η παρέμβαση της κυβέρνησης της Ν.Δ στο  όνομα της δήθεν  κυβερνησιμότητας  των Δήμων, αποτελεί μια πρώτης τάξεως αντιδημοκρατική εκτροπή στην πρόσφατη εκφρασμένη βούληση και επιλογή  του εκλογικού σώματος σε κάθε Δήμο και Περιφέρεια της χώρας.   Ανατρέπεται η επιλογή  των πολιτών και επιβάλλεται από τα πάνω δια νόμου την  πλειοψηφία να έχει ο  Δήμαρχος ή Περιφερειάρχης δια μέσου της οικονομικής επιτροπής και της επιτροπής ποιότητας ζωής, παρά το γεγονός ότι οι δημότες τους  καταψήφισαν και δεν τους έδωσαν την πλειοψηφία στο Δημοτικό Συμβούλιο. Μεταφέρονται αρμοδιότητες σε αυτές τις επιτροπές και αποδυναμώνεται, υποβαθμίζεται ο ρόλος του Δημοτικού Συμβουλίου.

Αυτή η αντιδημοκρατική εκτροπή της εκφρασμένης βούλησης των πολιτών δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνει αποδεκτή από τις συλλογικότητες, τις δημοτικές παρατάξεις και τους προοδευτικούς πολίτες αυτής της χώρας.   

ΠΟΛΙΤΕΣ ΤΟΥ ΒΥΡΩΝΑ