Toυ Θανάση Ν. Παπαθανασίου
Δρ. Θεολογίας
Διδάσκων (ΕΔΙΠ) στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία
Αθήνας
Διευθυντής του περιοδικού «Σύναξη»
Διευθυντής του περιοδικού «Σύναξη»
Καλή Ανάσταση!
Ξεχειλίζει γύρω μας η ευχή, καθώς ζυγώνει το Πάσχα! Και προσοχή: Την
διατυπώνουν και ένθεοι και άθεοι. Άλλοι κυριολεκτικά, άλλοι μεταφορικά, πάντως
την κάνουν όλοι, κι αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία: Φανερώνει δίψα για ζωή, ελπίδα
για ζωή αληθινή, απελευθερωμένη από κάθε θανατίλα!
Δυο σκέψεις έχω, ωστόσο:
Και η έννοια της Ανάστασης και η έννοια της Επανάστασης (θυμίζω ότι η
επανάσταση νοείται ως ανατολή ενός νέου κόσμου, όπου το άδικο θα τερματιστεί)
είναι αδιανόητες δίχως τον Χριστιανισμό. Είτε δέχεται είτε δεν δέχεται κάποιος
τη χριστιανική πίστη, η έννοια της Ανάστασης και της ποθούμενης κατάργησης του
κακού (σε κάθε του μορφή) αποτελεί χριστιανική συμβολή στην ιστορία της
ανθρωπότητας.
Οι «αναστάσεις» που παρουσιάζονται σε άλλες θρησκείες και φιλοσοφίες είναι
εντελώς άλλο πράγμα. Σ’ αυτές ο χρόνος είναι κυκλικός, πράγμα που σημαίνει ότι
ο κόσμος για πάντα θα υπάρχει με τον τρόπο που υπάρχει τώρα.
Η Περσεφόνη «ανασταίνεται» μεν κάθε άνοιξη, αλλά αυτό σημαίνει ότι
ξαναπεθαίνει άλλες τόσες φορές! Ο κύκλος είναι αιώνιος κι αδιάρρηκτος, και ο
θάνατος ακατάργητος. Αιώνια είναι και η αδικία. Το δίκιο την αντιπαλεύει μεν,
αλλά δεν κυριαρχεί οριστικά ποτέ. Με δυο λόγια, στο μοντέλο αυτών των πεποιθήσεων,
ένας άλλος κόσμος δ ε ν είναι εφικτός.
Αντιθέτως, η Βίβλος και ο Χριστιανισμός έφεραν την έννοια της ευθύγραμμης
(ή μάλλον: της σπειροειδούς) πορείας του χρόνου, δηλαδή της πορείας του κόσμου
προς ένα μέλλον το οποίο δεν έχει ξαναϋπάρξει: της πορείας προς το απόλυτα
καινούργιο! Κι επειδή όλοι οι κόποι του ανθρώπου (ακόμα και οι πιο υπέροχοι)
υποτάσσονται, τελικά, στον θάνατο, γι’ αυτό η Ανάσταση επιτεύχθηκε από τον
κορυφαίο αλληλέγγυο, από έναν Θεό ο οποίος, μέσω της πράξης του, θανατώνει τον
θάνατο και χαρίζει στους ανθρώπους μια δυνατότητα, η οποία δεν μπορεί να
προκύψει από την ανθρώπινη φθαρτότητα. Και είναι μια δυνατότητα, την οποία ο
άνθρωπος καλείται να δεχτεί όχι μοιρολατρικά, αλλά με την απόφασή του και με
την πράξη του, και να την κάνει τρόπο ζωής. Ναι! Ένας άλλος κόσμος είναι
εφικτός! Αυτό σημαίνει σπάσιμο του κύκλου και τίναγμα του ταξιδιώτη κόσμου προς
το ακατόρθωτο. Ιδού η έννοια της επ-ανάστασης!
Τι σημαίνει η χριστιανική ιδιαιτερότητα, δηλαδή η σύνδεση της δυνατότητας
για αλλαγή του κόσμου με την ύπαρξη και τη δράση Θεού; Σημαίνει ότι η ανθρώπινη
ιστορία μένει ανοιχτή στο άπειρο! Ξέρουμε πολύ καλά ότι, όποτε οι άνθρωποι
μάνιασαν (μέσα σε μια ναρκισσιστική επαναστατικότητα) να ορίσουν το τέρμα της
ιστορίας κατά τα δικά τους μέτρα, γεννήθηκαν τυραννίες. Το ζήτημα, λοιπόν,
είναι ένας τρόπος ζωής στην καθημερινότητα, εμπνευσμένος από τη ρήξη με τον
θάνατο (κάθε θάνατο), ένας τρόπος ζωής που να φέρνει στο σήμερα το φως της
Ανάστασης, ένας τρόπος ζωής ανοιχτός στην ελευθερία, τη δημιουργικότητα και την
ευθύνη. Τον δρόμο τον ανοίγει η πράξη.
Όσοι δηλώνουν
Χριστιανοί, είναι τραγικό αν γιορτάζουν την Ανάσταση σαν ξόρκι που δεν
διαποτίζει τη ζωή, και σαν φολκλόρ ανώδυνο. Τόσο ανώδυνο, που να μην τους
εμποδίζει να στρατεύονται καθημερινά με τις δυνάμεις της μισαλλοδοξίας, της
αδικίας και του αποκλεισμού (δηλαδή με τις δυνάμεις του θανάτου).
Κι όσοι δηλώνουν άθεοι
και πρόθυμοι για επανάσταση, ας σκεφτούν: Αν το άπειρο του Θεού δεν υπάρχει,
τότε η επανάσταση θα είναι απλώς επαναστασούλα, προορισμένη να συντριβεί στο
μπετόν αρμέ του τέλους μας. Από τη μια να θέλεις το σπάσιμο του φυσιοκρατικού
κύκλου, κι από την άλλη να μην αντέχεις το άνοιγμά του, είναι τουλάχιστον
αυτοτραυματισμός, φίλοι!
Ζητώ, λοιπόν, το ασύνηθες. Ζητώ από όλους που τώρα εύχονται «Καλή
Ανάσταση», να σκεφτούν πόσο ουσιαστικό θα είναι από την Κυριακή του Πάσχα να
λένε: "Χριστός Ανέστη!". Το «Χριστός Ανέστη» δεν είναι ευχή. Είναι δήλωση. Είναι κατάφαση του ότι, ναι,
η ευχή που μέχρι χθες έδινα ("καλή Ανάσταση") δεν ήταν κενή από
νόημα, δεν ήταν μεταφορά για θνησιγενείς ομορφιές, αλλά -αντιθέτως- η Ανάσταση
όντως δύναται να γίνει πραγματικότητα.
Ένθεοι και άθεοι φίλοι, καλή Ανάσταση!
ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ / Μ. Παρασκευή, 26-4-2019.
Αναδημοσίευση από το blog του Βύρωνα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου