Angela Davis | Για τα νέα σοσιαλιστικά μέλλοντα

Με αφορμή πλευρές της συνέντευξης τύπου που έδωσε η αγωνίστρια στην Αθήνα

Αναδημοσίευση από εδώ.

Γράφει ο Χρήστος Σκυλλάκος

Με αφορμή την διάλεξη της «Αντιμαχόμενος φεμινισμός» ακολούθησε και η συνέντευξη τύπου -που σαν Περιοδικό με λίγο επιμονή και λίγο… τύχη μπορέσαμε να παραβρεθούμε μιας και οι διοργανωτές δεν την γνωστοποίησαν δημόσια- όπου βρέθηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα μετά από πενήντα χρόνια η Angela Davis και είχαμε την ευκαιρία να την γνωρίσουμε και να της σφίξουμε κάπως το χέρι δίνοντας μας και μια πρόσθετη δυνατότητα να αναρωτηθούμε σε κάποια ζητήματα παραπάνω που απασχολούν την πραγματικότητα, το κίνημα, τους λαούς σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

Ο ζωντανός θρύλος του παγκόσμιου αντιρατσιστικού κινήματος, των δικαιωμάτων των μαύρων και των γυναικών, αυτή που μετατράπηκε για τον λαό της σε νούμερο ένα δημόσιο κίνδυνο, με το FBI να την καταδιώκει στα τέλη της δεκαετίας του 60’ και αυτή να τους διαφεύγει, η φυλακισμένη μαύρη πάνθηρας και η κομμουνίστρια, και που σήμερα ως ακαδημαϊκός και ως ενεργό, δραστήριο μέρος και στην εμπροσθοφυλακή των συγχρόνων αγώνων -όπως ήταν πάντοτε άλλωστε- και που προσπαθεί να πιάσει το νήμα του παρελθόντος συνδέοντας το με το παρόν και το μέλλον, που αγωνιά να είναι πάντα παρούσα στις πολιτικές αναζητήσεις των καιρών, η Angela Davis, αυτή η «μαύρη αδερφή» όπως την φώναζαν οι συγκρατούμενες της ήταν εκεί μπροστά μας όπως και την προηγούμενη μέρα όπου νέες και νέοι είχαν γεμίσει ασφυκτικά το χώρο για να ακούσουν μια δυο κουβέντες της, να την θαυμάσουν ζωντανή, χαμογελαστή, ένα τόσο οικείο σύμβολο των γενιών μας. Μια ιδιαίτερη στιγμή σαφώς, μα η Angela δεν είναι εικονοστάσι, και ήταν εδώ έτοιμη να μιλήσει για πολιτική -όπως έτοιμη ήταν πάντοτε άλλωστε-.

Να και ο όρος διεθνισμός

«Να δημιουργήσουμε στο μέλλον ένα νέο είδος διεθνισμού (internationalism)» θα πει με αφορμή την ερώτηση από πλευρά μας. «Κάποτε υπήρχε. Δίχως αυτόν –αυτόν που τα κομμουνιστικά κόμματα είχαν ως διεθνή δομή- αμφιβάλλω αν θα είχε επιτευχθεί πετυχημένα ο αγώνας για την απελευθέρωση μου» θυμίζοντας μας το υψηλό επίπεδο αλληλεγγύης και οργάνωσης της που υπήρχε τις περασμένες δεκαετίες, όταν σε παγκόσμιο επίπεδο το «Free Angela» είχε γίνει slogan και σύνθημα χιλιάδων λευκών και μαύρων ανθρώπων, ανδρών και γυναικών, ενότητα τάξης. Αλλά πέρα από θύμηση, αναρωτιέται ψάχνοντας και σήμερα τον τρόπο. Το «πως να φτιάχνουμε δηλαδή αυτές τις νέες διεθνείς σχέσεις, τον νέο διεθνισμό ως αναγκαίο στοιχείο της στρατηγικής μας και της πάλης μας, κάτι που νομίζω πως πρέπει να το επεξεργαστούμε στην πράξη, θέτοντας παράλληλα και ζητήματα όπως το φύλο και την σεξουαλικότητα ως απόλυτα θεμελιώδη στοιχεία για την κατανόηση της εργατικής τάξης και της τωρινής οικονομικής κατάστασης». Κάπου εκεί λοιπόν συμπεραίνει πως σε αυτόν τον αγώνα τα ριζοσπαστικά λαϊκά κινήματα δεν παίζουν μόνα τους και πως «οι καπιταλιστές είναι πολύ πανούργοι στην ανάπτυξη των παγκόσμιων και διακρατικών δεσμών τους, ενώ εμείς δεν νομίζω ότι είμαστε εφάμιλλα προσεκτικοί». Και να πως βρεθήκαμε να μιλάμε για διεθνισμό, ένα όρο που το λεξιλόγιο της πολιτικώς ορθής ορολογίας και των θολών ιδεολογημάτων προσπαθεί να θέσει στο περιθώριο. «Ενώ ο παγκόσμιος καπιταλισμός απελευθέρωσε την «μετανάστευση» των επιχειρήσεων και το κεφάλαιο κινείται ελεύθερα πάνω από τα σύνορα, όταν οι άνθρωποι τα περνούν, αυτό θεωρείται παράνομο». Για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες μιλάει -το έθιξε άλλωστε η ερώτηση μας-, αυτούς «που αποτελούν σημαντικό ζήτημα για τα κινήματα σε όλο τον κόσμο». Έτσι η ίδια η πραγματικότητα θέτει επί τάπητος αυτό που η Davis θεωρεί πως πρέπει να υπάρξει: «ένα παγκόσμιο κίνημα που να ασχολείται με τα δικαιώματα τους. Ένα παγκόσμιο κίνημα που θα χτίζεται ταυτόχρονα με το ιδιαίτερο εθνικό κίνημα της κάθε χώρας. Το ίδιο εξάλλου που συμβαίνει στις ΗΠΑ, συμβαίνει και στην Ευρώπη, συμβαίνει και στην Αφρική».

Ο Trump, οι δημοκρατικοί και η εναλλακτική λύση

Η Davis συνεχίζει να ορθώνει πολιτικό λόγο στις ΗΠΑ, στην χώρα την υπό διαχείριση Trump. Στη χώρα που κρατάει σε πλήρες αλυσόδεμα τις συνειδήσεις του λαού της μέσω διάφορων βολικών εξωτερικών και εσωτερικών απειλών που χρησιμοποιεί στην white supremacy ρητορική του. Μοιάζει στον τελευταίο να βρίσκει μια αντίληψη δομική του πολιτικού συστήματος των ΗΠΑ. «Η κυβέρνηση Trump νομιμοποίησε και έδωσε βήμα στα ακροδεξιά, φασιστικά, ρατσιστικά και αντισημιτικά στοιχεία, τα μέχρι πρότινος περιθωριοποιημένα. Ο πρώην αρχηγός της Κουκ λουξ Κλαν με δημόσια δήλωση του ανέφερε ότι ο Trump είναι ο Πρόεδρος μας!». Και ο Trump δεν φάνηκε να το αρνήθηκε μα όπως λέει η Davis «νιώθει μάλλον πως βρίσκεται δίπλα σε αυτά τα στοιχεία». Και ενώ όπως εκτιμά η «πλειοψηφία των ανθρώπων στις ΗΠΑ δεν βλέπουν τον Trump σαν πρόεδρο τους», βρίσκει πίσω από την εκλογή του και την εγγενή ακροδεξιά πολιτική υπεροψία του ένα ενδιαφέρον πολιτικό συμπέρασμα, τόσο ισχύων για πολλές χώρες όπως και η δική μας. «Ο Trump στηρίχθηκε από λευκούς ανθρώπους. Που έχουν πληγεί από τις πρακτικές του παγκόσμιου καπιταλισμού και νεοφιλελευθερισμού. Πρακτικές όπως το κλείσιμο των επιχειρήσεων και την μεταφορά τους στο νότο που έχει φθηνό εργατικό δυναμικό. Ταυτόχρονα αποκρύπτει από τον κόσμο που αποτελεί την εκλογική του βάση πως στηρίζει αυτές τις δυνάμεις που ευθύνονται για αυτή την κατάσταση: την πτώση των μισθών, την διάλυση της υγείας, της ασφάλισης». Και έτσι ταυτόχρονα με τον διεθνισμό, τίθεται η άποψη της για το τρόπο οργάνωσης του κινήματος στην χώρα της. «Στοίχημα μας είναι να φέρουμε τον κόσμο αυτό στην δική μας αντίληψη. Στην αμυντική αντίσταση και στην υπεράσπιση όσο περισσότερου εδάφους μπορούμε, που είναι η τωρινή μας στρατηγική». «Κάποιοι σκεφτόμαστε μακροπρόθεσμα» συνεχίζει προτείνοντας «την πιθανότητα δημιουργίας ενός νέου πολιτικού κόμματος. Ένα κόμμα που να είναι φεμινιστικό, αντιρατσιστικό, αντικαπιταλιστικό». Στις ΗΠΑ, με κυρίαρχα έκδηλο στην πολιτική ζωή το δικομματικό σύστημα «η μακροπρόθεσμη στρατηγική μας είναι όχι μόνο να εγγυηθούμε ότι δεν θα ανανεωθεί η τετραετία της τωρινής ρεπουμπλικάνικης κυβέρνησης Trump αλλά να υπάρχει η δυνατότητα για μια καλύτερη εναλλακτική από αυτή του δημοκρατικού κόμματος. Άλλωστε και τα δύο κόμματα είναι συνδεδεμένα με τις επιχειρήσεις». Αυτός ο νέος πολιτικός φορέας που προτείνει μπορεί να συμπεριλάβει και τις διεκδικήσεις του κινήματος Black Lives Matter όπου η ίδια θεωρεί ως μια σύγχρονη έκφραση της λαϊκής πάλης της χώρας της με πολλές προοπτικές, που αν και έχει «ζητήματα και προβληματικές» δεν παύει να «αποτελεί ένα πείραμα». Ένα πείραμα που η ίδια το αξιολογεί και στην βάση της όλης φεμινιστικής της αντίληψης: «Έχει μια συλλογική ηγεσία μακριά από την ατομική προσέγγιση του παρελθόντος. Ναι, δεν υπάρχει σήμερα Martin Luther King, ούτε Malcolm X. Αλλά στο ερώτημα αν υπάρχουν σήμερα ηγέτες, θα πω πως το νέο κίνημα είναι μια ομπρέλα ενός τεράστιου κινήματος 50 νεολαιίστικών οργανώσεων και στην ηγεσία του υπάρχουν τρεις γυναίκες». Ταυτόχρονα η Davis δείχνει να παίρνει κάποιες αποστάσεις από το παρελθόν. Θεωρεί ότι η νέα εποχή αν και έχει «τα ίδια ακριβώς προβλήματα με το παρελθόν όπως κρατική βία, αστυνομική βία, ρατσιστική βία» έχει ταυτόχρονα πολύ «πιο λεπτές αποχρώσεις». Σε αυτή την λογική «τα νέα κινήματα αν και συνδέονται με την πολιτική μας κληρονομιά και κουλτούρα, δεν πρέπει παράλληλα να χρησιμοποιούν τις ίδιες αναλύσεις και τις ίδιες τακτικές. Πρέπει να αναπτύξουν νέες ιδέες και νέες προσεγγίσεις». Έτσι θεωρεί πως η τακτική των Μαύρων Πανθήρων να «αστυνομεύουν την αστυνομία» όπως χαρακτηριστικά τόνισε και να «έχουν το όπλο ως σύμβολο αντίστασης -που ήταν νόμιμο τότε-, και που θέλανε να τιμωρήσουν την αστυνομία και τον κάθε αστυνομικό που έκανε χρήση βίας ατομικά» δεν φέρνει «μόνιμα στον χρόνο αποτελέσματα που θα μπορούσαν τελικά να μετασχηματίσουν την κοινωνία».

Η αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ θα δημιουργήσει νέες αντιστάσεις

Και τότε επιστρέφει στο διεθνές πεδίο. Άλλωστε η Angela Davis που κάποτε δήλωνε πως «δεν έχουμε πρόθεση να σταματήσουμε τον αγώνα μέχρι να έχουμε εξαλείψει κάθε απομεινάρι ρατσισμού, μέχρι να έχουμε σταματήσει τον πόλεμο στο Βιετνάμ και την νεοαποικιοκρατία στην Αφρική» ενδιαφέρεται σήμερα -όπως πάντοτε σαφώς- με το τελευταίο χυδαίο γεγονός στην γεωπολιτική κατάσταση των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων: το ζήτημα της Παλαιστίνης και την μονομερή από πλευράς ΗΠΑ αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ που όπως η ίδια υπογραμμίζει «έχει έρθει από μια ακραία, συντηρητική, δεξιά πλευρά των ΗΠΑ». «Ακόμη και Εβραίοι ακαδημαϊκοί είναι ενάντια σε αυτή την απόφαση. Μια απόφαση που προσπαθεί να προκαλέσει βία, χάος και εκτροχιασμό της ειρηνευτικής διαδικασίας». Το παγκόσμιο προοδευτικό κίνημα δέχεται δεκαετίες τώρα ως δίκαιη την κατοχύρωση του κράτους της Παλαιστίνης στα σύνορα του 1967 και αυτή η διαδικασία μοιάζει να εκτιμά η Davis πως εκτροχιάζεται: «Πολλοί από εμάς όμως καταλαβαίνουμε πως η όλη λύση των λεγόμενων δυο κρατών είναι αδύνατη όσο το Ισραήλ έχει ως στάση να παίρνει όλο και περισσότερα εδάφη, τον επιβαλλόμενο εποικισμό και την εθνοκάθαρση. Αυτό όμως θα δημιουργήσει μια μεγαλύτερη αντίσταση ακόμα και από πλευρές που κρατούσαν πιο ουδέτερη στάση προς την Παλαιστίνη».

Το σωφρονιστικό σύστημα των ΗΠΑ ως πεδίο κέρδους

Και εκεί είναι που επανέρχεται μετά από διάφορες ερωτήσεις, στα «ζητήματα της φυλακής» που όπως η Angela Davis δήλωσε την προηγούμενη μέρα πως «αναγκάστηκε να ασχοληθεί δίχως να το περιμένει γιατί η ζωή την έσπρωξε προς τα εκεί». Ζητήματα όπως της σωφρονιστικής πολιτικής, της σύγχρονης δουλείας και το πώς αυτό το σύμπλεγμα (complex) το διαχειρίζονται τα κλιμάκια των ΗΠΑ. «Το ιδιωτικό σωφρονιστικό σύστημα στην χώρα μου είναι σχετικά μικρό ακόμη σε σχέση με το σύνολο μα μπορούμε να μάθουμε πολλά πράγματα από αυτό. Και όταν λέω σύνολο εννοώ όχι μόνο τις φυλακές. Το βάρος πέφτει σε ολοένα πιο ευρύτερα πεδία. Για παράδειγμα τα Κέντρα Κράτησης Μεταναστών που είναι το πιο ιδιωτικοποιημένο πεδίο φυλάκισης (incarceration)». Η Davis βλέπει οικονομικές σχέσεις άλλωστε πίσω από το όλο σωφρονιστικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα, έννοια που χρησιμοποιεί για αυτόν τον θεσμό στις σύγχρονες θεωρίες της. «Στην ιδιωτική βιομηχανία (σ.σ των φυλακών) δεν επετεύχθη αυτό που φανταζόντουσαν. Κάποιες εταιρίες δεν βγάζανε αρκετά και αυτό φαίνεται από τις αξίες των μετοχών τους που ήταν σε χαμηλά επίπεδα και όπου μετά την εκλογή Trump ξεπετάχτηκαν. Και επίσης ενώ υπάρχουν συντηρητικοί κύκλοι που ζητούν την μείωση των φυλακών και των φυλακισμένων, την ίδια στιγμή κάνουν έρευνα και ρίχνουν χρήμα για τα ηλεκτρονικά βραχιόλια». Αλλά για την Davis το όλο ζήτημα δεν έχει στενά εθνικά χαρακτηριστικά αλλά «είναι ενδεικτικό του τι θα συμβεί σε όλον τον κόσμο». Στη ενδιαφέρουσα όπως λέει λογική πως οι ΗΠΑ θεωρούνται «η νούμερο ένα δημοκρατική χώρα στον κόσμο, από την άλλη είναι η νούμερο ένα χώρα κάθειρξης στον κόσμο». «Υπάρχει σχέση» ολοκληρώνοντας την σκέψη της «ανάμεσα στην μαζική κάθειρξη και την καπιταλιστική δημοκρατία που οι ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν». Άλλωστε όπως αργότερα στην συνέντευξη τοποθετεί: «Υπάρχει σχέση ανάμεσα στις φυλακές ως θεσμός και στις «σωφρονιστικές» λογικές στην καθημερινότητα».

Ο φασισμός ως υπάρχουσα πραγματικότητα

Και κάπου εκεί τίθεται το ζήτημα της ισχυροποίησης του εθνικισμού και του νεοναζισμού στην Ευρώπη, με την Davis να απαντάει πως «στην Ισπανία υπάρχουν άνθρωποι που φωνάζουν ακόμα Viva Franco. Είναι μια πολιτική κουλτούρα που έχει παραμείνει». Γιατί σύμφωνα με την λογική της «τις καταστάσεις που ζήσαμε στο παρελθόν –και το ξέρετε καλά εσείς εδώ στην Ευρώπη-, δεν πρέπει να τις ξεχνάμε, δεν πρέπει να τις προσπερνάμε, γιατί είναι καταστάσεις που καθορίστηκαν από τον φασισμό και πρέπει να καταπιανόμαστε με τις ιστορικές συνθήκες που τον παράγουν, όπως παράγουν τον ρατσισμό και την δουλεία» Βρίσκοντας τέλος κάτι το δομικό στην όλη αυτή κουβέντα: «Πάντα υπήρχαν αυτές οι δυνάμεις. Δυνάμεις που έχουν δομικά μέσα τους τη πατριαρχία. Γιατί η φιγούρα πάντα ήταν “ο λευκός, ο άνδρας, ο συντηρητικός”. Δεν είναι άρα κάτι νέο».

Η Angela Davis γνωρίζοντας πως ο χρόνος λιγοστεύει θα προσπαθήσει να συμπυκνώσει κάτι πέρα από εκτιμήσεις της παρούσας οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κατάστασης: «Πρέπει να κρατάμε τις μνήμες που μας κάνανε να κινηθούμε αρχικά και να μεταφέρουμε αυτές τις μνήμες ώστε οι νέες γενιές να έχουν ελπίδα, δημιουργώντας έτσι τα νέα σοσιαλιστικά μέλλοντα», στην ίδια γραμμή ίσως με αυτό που έγραφε δεκαετίες πριν στην αυτοβιογραφία της: «ώσπου να χαθεί μια για πάντα από την ιστορία μας ο ρατσισμός και η ταξική αδικία».

Απόσπασμα από την ερώτηση που έθεσε toPeriodiko.gr στην συνέντευξη τύπου.

*Την συνέντευξη τύπου της Angela Davis στην Αθήνα 12 Δεκέμβρη 2017 την κάλυψαν, την βιντεοσκόπησαν και την απομαγνητοφώνησαν για toPeriodiko.gr, ο Χρήστος Σκυλλάκος και ο Βαγγέλης Μπαντέκας. Τα δικαιώματα του βίντεο ανήκουν στο Περιοδικό.

Πηγή: toperiodiko.gr - 13 Δεκεμβρίου 2017