12 Χρόνια χωρίς τον αγωνιστή τροβαδούρο Πάνο Τζαβέλα

  ΠΑΝΟΣ ΤΖΑΒΕΛΛΑΣ

Δεν παραδόθηκα....

Συμπληρώθηκαν 12 χρόνια, από την ήμερα που έφυγε τη ζωή - 27 του Γενάρη 2009- ο αγωνιστής τροβαδούρος Πάνος Τζαβέλλας. νατο τις άρπαξα όταν πιάστηκα βαριά τραυματισμένος, αντάρτης του ΔΣΕ, τον Ιούλη του 1949Αχνοφέγγει. Η εκτέλεση πρέπει να γίνει ακριβώς με την ανατολή του ήλιου. Αγωνίαλίγα λεπτά, λίγα δευτερόλεπτα ίσως…Πώς να πεθάνεις στα 23 σου χρόνια, όταν είσαι εμάτος ζωή και όνειρα;»

Ο ανταρτοεπονίτης  μαχητής του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ, που σημάδεψε τις ζωές μας με τη φωνή του και την γεμάτη πάθος ερμηνεία του στο αντάρτικο και στο αγωνιστικό-πολιτικό τραγούδι.

Δημιουργός πασίγνωστων και αγαπημένων τραγουδιών σε δικούς του στίχους όπως “Κυρ-Παντελής”, “Ξυπνήστε”, “Μάη μ’ Μάη μ‘”(Χαρούλα Αλεξίου) κλπ. αλλά και του κομμουνιστή προλετάριου ποιητή Φώτη Αγγουλέ (“Πορεία μέσα στη νύχτα”).

Ο Πάνος Τζαβέλλας υπηρέτησε την τέχνη του με σεβασμό, αγωνιστικό παλμό και αγάπη στις μπουάτ και στις συναυλίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, μα πάνω απ’ όλα στο θρυλικό στέκι του το «Αντάρτικο Λημέρι».

Ο Πάνος Τζαβέλλας γεννήθηκε το 1925 στην Κοζάνη. Ο πόλεμος του 1940 τον βρίσκει έφηβο, οργανώνεται στην ΕΠΟΝ, βγαίνει στο βουνό, εντάσσεται στον ΕΛΑΣ και αργότερα στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας (ΔΣΕ). Στο βουνό τραυματίζεται βαριά και χάνει το δεξί του πόδι. Συλλαμβάνεται, φυλακίζεται και καταδικάζεται τρεις φορές σε θάνατο.

Το 1958 αρρωσταίνει βαριά και το 1961 με τη βοήθεια του ΚΚΕ φεύγει στη Σοβιετική Ένωση για θεραπεία, όπου νοσηλεύεται τρία χρόνια και παράλληλα σπουδάζει μουσική.

Επιστρέφει το 1965 στην Ελλάδα και ξεκινά την πρώτη του καλλιτεχνική δουλειά σε μπουάτ της Πλάκας, όχι όμως για πολύ, μια και η δικτατορία του 1967 κλείνει τις μπουάτ και ο Τζαβέλλας βρίσκεται ξανά στη φυλακή, κατηγορούμενος για αγώνα και παράνομη δράση ενάντια στη Χούντα.

Το 1971 αποφυλακίζεται με το νόμο «Μη θεραπεύσιμης ασθένειας» και στήνει στην Πλάκα το Αντάρτικο Λημέρι.

Η πτώση της Χούντας το 1974 βρίσκει τον Πάνο Τζαβέλλα στη μπουάτ Λήδρα που, ελεύθερος πια, μαζί με τη σύντροφο στη ζωή και το τραγούδι Νατάσα Παπαδοπούλου και την ορχήστρα του, συνεχίζει να τραγουδά τα τραγούδια του.

Ο πρώτος του δίσκος είναι ζωντανή ηχογράφηση: «Τα Τραγούδια από το Αντάρτικο Λημέρι». Θα ηχογραφήσει ακόμα οχτώ δίσκους. Τα τραγούδια του θα ταξιδέψουν μέσα από συναυλίες, που δίνονται σε ανοικτά γήπεδα και πανεπιστήμια, σε όλη την Ελλάδα, αλλά και το εξωτερικό (Γερμανία, Σουηδία και αλλού). Το πολύ γνωστό και αγαπημένο σε όλους μας τραγούδι, «Κυρ-Παντελής» θα φτάσει μέχρι την Κίνα, όπου θα μεταφραστεί.

Στη δεκαετία του ’80, ο Πάνος Τζαβέλλας βρίσκεται στα Εξάρχεια και στη συνέχεια σε διάφορες μουσικές σκηνές της Αθήνας και του Πειραιά. Έφυγε από τη ζωή στις 27 του Γενάρη 2009, μετά από σκληρή μάχη με τον καρκίνο.

Στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του Πάνου Τζαβέλλα ANTAPTO-ROCK (εκδ. Ελεύθερος Διάλογος, 1992) αναφέρει  μεταξύ άλλων:

«Στις φυλακές έπεσα νωρίς, απ’ το 1945. Τις καταδίκες όμως σε θάνατο τις άρπαξα όταν πιάστηκα βαριά τραυματισμένος σαν αντάρτης του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, τον Ιούλη του 1949.

Προχωρούσαμε κατά μήκος του Αλιάκμονα, στα νότια της Κοζάνης και δυτικά των Σερβίων. Στόχος μας το αεροδρόμιο. Η νύχτα μάς είχε τυλίξει για καλά κι όλα ήταν ήσυχα. Κι άξαφνα:

— «Αλτ! Τις ει»;

— «Εσείς τι είστε».

— «Εθνικός στρατός».

— «Κωλόπαιδα της Φρειδερίκης»!

katiousa.gr 

ΠΟΛΙΤΕΣ ΤΟΥ ΒΥΡΩΝΑ