Πέμπτη 21 Ιουλίου 2016

Ιστορικό αφιέρωμα - Την Πέμπτη 21 Ιουλίου συμπληρώνονται 51 χρόνια από τη δολοφονία του 23χρονου αγωνιστή, φοιτητή Σωτήρη Πέτρουλα

Ο Σωτήρης Πέτρουλας γεννήθηκε το 1942 στο Οίτυλο της Μάνης. Το 1946 η οικογένεια Πέτρουλα καταφεύγει στην Αθήνα για να διασωθεί από τη δολοφονική μανία των ένοπλων συμμοριών της Δεξιάς κατά την περίοδο του Εμφυλίου. 31 μέλη της οικογένειας Πέτρουλα δολοφονήθηκαν κατά την περίοδο 1943-1950. Ο Σωτήρης ήταν ο μοναδικός Πέτρουλας που κηδεύτηκε. Οι υπόλοιποι είχαν ταφεί σε ομαδικούς τάφους.



Σε μια Ελλάδα που σαπίζει μέρα με τη μέρα, εξ αίτιας της κρίσης, της σήψης και της παρακμής και των βάρβαρων καπιταλιστικών πολιτικών που επιβάλλονται από την εξουσία, είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε τους ήρωες και τους νεκρούς μας.

 Όχι μόνο για να παίρνουμε κουράγιο, αλλά ΚΥΡΙΩΣ έμπνευση.


Τιμώντας την μνήμη του Πέτρουλα αναδημοσιεύουμε ιστορικής σημασίας κείμενα - άρθρα για τα γεγονότα εκείνης της περιόδου (Ιουλιανά του 1965). 
  • Τη ζωή έως και την δολοφονία του Σωτήρη Πετρούλα. 
  • Ένα άρθρο του Σωτήρη Πέτρουλα που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο τεύχος 6, Αυγούστου- Σεπτεμβρίου 1965, σελ 422- 424 που εκδιδόταν από τους Φίλους των Νέων Χωρών. 
  • Αποσπάσματα από το βιβλίο του Αντώνη Πέτρουλα «η οδύσσεια ενός αμετανόητου κομμουνιστή» -εκδόσεις Κέδρος. 
  • Ένα κείμενο για την περιπέτεια του μνημείου του νεκρού φοιτητή αγωνιστή.
  • Και τους στοίχους ενός ποιήματος- τραγουδιού- αφιερωμένο στον Πέτρουλα. 
Ίσως ξεφεύγει σε έκταση το ιστορικό αυτό αφιέρωμα,  αλλά πιστεύουμε πως αξίζει τον κόπο να το διαβάσουμε ως το τέλος.

Οι φίλοι του Σωτήρη Πέτρουλα, η Εταιρεία Μελέτης της Ιστορίας της Αριστερής Νεολαίας (ΕΜΙΑΝ)  μ’ ένα λουλούδι στο χέρι θα τιμήσουν τη μνήμη του την Πέμπτη  21 Ιουλίου 2016 και ώρα 20:00, στη γωνία  Σταδίου και  Εδουάρδου Λω

Η δολοφονία του Σωτήρη Πέτρουλα και η εποχή του

Του Αλέξανδρου Χατζηκώστα 

Στις 21 Ιούλη του 1965, το βράδυ έπεφτε νεκρός στην Αθήνα από τα χτυπήματα των αστυνομικών ο νεολαίος αγωνιστής, στέλεχος της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη Σωτήρης Πέτρουλας. Το όνομα του γίνεται τραγούδι. Η μνήμη του τιμάται μέχρι σήμερα μαζί με άλλους αγωνιστές που πότισαν με το αίμα τους το δένδρο της λευτεριάς. Παρακάτω παρουσιάζουμε ένα μικρό αφιέρωμα στηριγμένο σε διάφορα αφιερώματα (π.χ ΠΟΝΤΙΚΙ, ΚΟΜΕΠ, ιστοσελίδες, βιβλία κ.α) για τη δράση του καθώς και την εποχή που αυτή πραγματοποιήθηκε.

Ο Σωτήρης Πέτρουλας γεννήθηκε στο Οίτυλο της Μάνης το 1942 από γονείς αγρότες. Το 1946 η οικογένεια Πέτρουλα καταφεύγει στην Αθήνα για να διασωθεί από τη δολοφονική μανία των ένοπλων συμμοριών της Δεξιάς. 

Ο Σωτήρης Πέτρουλας εγγράφεται στο δημοτικό σχολείο της περιοχής Ακαδημία Πλάτωνος και ταυτόχρονα αρχίζει να εργάζεται και να μπαίνει στα βάσανα της καθημερινής βιοπάλης. Τελειώνοντας το δημοτικό το 1954 εγγράφεται στη Μέση Εμπορική Σχολή Εμποροϋπαλλήλων Αθηνών στην πλατεία Μητροπόλεως, και μετά από τη φοίτηση τριών τάξεων εγγράφεται στη Μέση Εμπορική στην πλατεία Κουμουνδούρου, την οποία και τελειώνει το 1960. Σ` όλα αυτά τα χρόνια εξακολουθεί να εργάζεται και παράλληλα να είναι άριστος μαθητής και να συμμετέχει στο μαζικό μαθητικό κίνημα. 


Η τελευταία χρονιά της μαθητικής του ζωής αποτελεί βασικό σταθμό της ζωής του. Μαζί με άλλους συμμαθητές του αρνείται να γράψει έκθεση με σοβινιστικό και αντιλαϊκό περιεχόμενο. Συνειδητοποιεί την ανάγκη της οργανωμένης πάλης και εντάσσεται στην οργάνωση της Νεολαίας της ΕΔΑ. Τον Οκτώβρη του 1960 ύστερα από εξετάσεις εισάγεται στην Ανωτάτη Εμπορική Σχολή παίρνοντας υποτροφία 12.000 δραχμών και αρχίζοντας έτσι τη φοιτητική του σταδιοδρομία που δεν έμελλε να την ολοκληρώσει. Γρήγορα μέσα από την καθημερινή του δραστηριότητα αναδεικνύεται σαν ένα από τα πιο συνεπή και συνειδητά στελέχη του φοιτητικού κινήματος και γίνεται στέλεχος της Ν. ΕΔΑ, εκλεγμένος από τους συναδέλφους του αναλαμβάνει την καθοδήγηση της οργάνωσης της Ανωτάτης Εμπορικής ως γραμματέας της. Για πολιτικούς λόγους αποβλήθηκε για έναν χρόνο από τη σχολή.

Στους αγώνες για το 114 και το 15% αποτελεί ένα από τα βασικά καθοδηγητικά στελέχη. Τον Ιούλιο του 1962 είναι επικεφαλής ενός συνεργείου που υψώνει τη σημαία του 114 στην Ακρόπολη, στο υπουργείο Βιομηχανίας και το Πανεπιστήμιο.


«Πάλευε και μάθαινε, μάθαινε και πάλευε». Είναι η κατευθυντήρια πολιτική του φιλοσοφία. Μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της Νεολαίας Ε.Δ.Α. ερχόταν σε σύγκρουση με το κλίμα τρομοκρατίας που επικρατούσε στα Πανεπιστήμια με κύριο εκφραστή την Ε.Κ.Ο.Φ. καθώς και με το Σπουδαστικό Τμήμα της Ασφάλειας.

Στις εκλογικές εξορμήσεις της ΕΔΑ του 1963-64 παίρνει ενεργό μέρος στο σπάσιμο της τρομοκρατίας με τις περιοδείες των πούλμαν των νέων δημοκρατών στις επαρχίες. Αν και διαφωνούσε με τη συγχώνευση της Νεολαίας της ΕΔΑ με τη Δημοκρατική Κίνηση Νέων Γρηγόρης Λαμπράκης ασκώντας παράλληλα κριτική σε πολιτικές και ιδεολογικές επιλογές της ΕΔΑ, θα προσχωρήσει στη Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη, και θα πάρει μέρος στο πρώτο της Ιδρυτικό Συνέδριο το Μάρτη του 1965 για να δολοφονηθεί λίγο αργότερα αγωνιζόμενος για τη δημοκρατία στη μεγάλη διαδήλωση της νεολαίας της Αθήνας στις 21 Ιουλίου 1965. Η κηδεία τους μετατρέπεται σε μία τεράστια λαϊκή διαδήλωση. Να σημειώσουμε ακόμη πως στην Μεταπολίτευση και τους πρώτους μήνες του 1975 το Δ.Σ. του τότε Συλλόγου αποφάσισε να ονομάσει το Σύλλογο Φοιτητών της Ανωτάτης Σχολής Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών σε "Σωτήρη Πέτρουλα". Ταυτόχρονα αποφάσισε να ανακηρύξει τον Πέτρουλα επίτιμο μέλος του.

Δολοφονία με πολλά ερωτηματικά

Και τη μοιραία νύχτα της 21ης Ιουλίου χτυπημένος συλλαμβάνεται από αστυνομικούς στις 10:00 το βράδυ στη συμβολή των οδών Σταδίου και Χρήστου Λαδά. Η πρώτη καταγραφή του χτυπημένου Πέτρουλα αναφέρεται στις 03:00 το πρωί της 22ας Ιουλίου στο Σταθμό Α' Βοηθειών στην Γ' Σεπτεμβρίου όπου και διαπιστώνεται ο θάνατός του. Αυτόματα εκτυλίσσεται μια λυσσαλέα προσπάθεια γρήγορης ταφής -πριν καν ανατείλει ο ήλιος- και απόκρυψης της αλήθειας. 

Ωστόσο τα ερωτήματα γύρω από τις συνθήκες θανάτου του παραμένουν αναπάντητα μέχρι σήμερα:

-Που βρισκόταν ο Πέτρουλας από τις 10:00 μ.μ. που τον παραλαμβάνει η κλούβα μέχρι τις 3:00 π.μ. που δηλώνεται στο Σταθμό Α' Βοηθειών ; 

-Είναι τυχαίο ότι αστυνομικοί με στολές γιατρών διαπίστωσαν το θάνατό του ; 

-Γιατί επιδίωξαν την ταφή του κρυφά από τους δικούς του και πριν ανατείλει ο ήλιος; 

-Γιατί δεν επέτρεψαν σε γιατρούς της οικογένειας Πέτρουλα να κάνουν νεκροψία; 

-Η επίσημη κρατική ιατροδικαστική εκδοχή κάνει λόγο για θάνατο από ασφυξία λόγω δακρυγόνου. Πώς όμως εξηγούνται τα ολικά σχισίματα στο λαιμό του που διαπίστωσαν οι δικοί του όταν πήραν τον νεκρό; Μήπως ήθελαν να καλύψουν τις μελανιές από πιθανό στραγγαλισμό; 

-Είναι αλήθεια ότι είχαν εκδοθεί και αεροπορικά εισιτήρια προκειμένου να φυγαδευτεί ο νεκρός και να πεταχτεί στη θάλασσα σύμφωνα με τη μαρτυρία της Μάνας; 

-Είναι αλήθεια πως είχαν αφαιρεθεί από το νεκρό ο εγκέφαλος και τα πνευμόνια πράγμα που θα αποδείκνυε την πραγματική αιτία θανάτου; Η εκταφή πάντως, όπως μαρτυρεί η Μάνα, απέδειξε πως το κρανίο του Πέτρουλα είχε δεχθεί ραφή από χειρουργική επέμβαση. 


Η μαρτυρία της μάνας

"...Εκείνο το βράδυ μου τηλεφώνησε πως θα αργούσε. Ασυναίσθητα προέτρεψα τ' αδέρφια του να φάνε και να ξαπλώσουν. Όμως εκείνα τον περίμεναν. Περιμένοντάς τον, λαγοκοιμήθηκα. Ξάφνου το κουδούνι χτύπησε δαιμονισμένα. Ήταν από την χωροφυλακή. Τι να ήθελαν τέτοια ώρα Παναγιά μου; Ρωτούσαν για το Σωτήρη.

- Μέσα είναι, κοιμάται και τρέχω αλαφιασμένη προς το δωμάτιό του. Η θέα του άδειου κρεβατιού μου πάγωσε την καρδιά. Κάτι κακό συμβαίνει.

- Μην πανικοβάλλεστε. Τον έχουν λίγο χτυπημένο σε νοσοκομείο. Να μην διανοείστε ότι θα κάνετε ρούπι από εδώ.

- Μου πήρατε το παιδί και μας κρατάτε και κρατούμενους άθλιοι.

- Πάρτε το όπως θέλετε. Από εδώ δε θα το κουνήσετε.

Σαν αγρίμι στο κλουβί, πληγωμένη από το να μην μπορώ να δω τ' αγόρι μου. Η ώρα προχώρησε. Αυτή τη φορά άνθρωποι της ΕΔΑ πέρασαν το κατώφλι του ανήσυχου σπιτιού. Έκαναν πως δε γνώριζαν, όμως το κακό το μήνυσαν στον άνδρα μου. Εγώ αγνοούσα τα πάντα.

Σε λίγο η Αστυνομία μας οδηγεί στην Ασφάλεια. Τέτοια εντολή είχαν. Τίποτα παραπάνω. Μα πως να ησυχάσω στο τζιπ; Να σου στερούν το ακριβοπαίδι σου, να μην ξέρεις που βρίσκεται το σπλάχνο σου, πως να είναι, χτυπημένος, μονάχος;

- Που μας πάτε επιτέλους; Δεν φτάνει που μας πήρατε το παιδί, μας θέλετε και κρατούμενους;

Στο τμήμα, μας φέρανε γλυκό. Ακούς γλυκό κανταΐφι στις 04:00 τα μεσάνυχτα. Εγώ δε θέλω γλυκό, τους λέω, τρίψτε το στα μούτρα σας, εγώ θέλω το γιο μου. Αρπάζω όποιον βρίσκω μπροστά μου και λέω: βρε παλιόσκυλα, σκοτώνετε τα παιδιά του λαού με πενταροδεκάρες. Μάνα δε σας γέννησε κι εσάς, μάνα δεν κλαίει για σας; 

Την ίδια ώρα στο γραφείο του Καραμπέτσου (αρχηγός Αστυνομίας) πιέζουν τον άντρα μου να υπογράψει ότι ήταν ατύχημα.

Και υπογράφει... 

Φόνος εκ προ μελέτης

-Είμαστε πρόθυμοι να διαθέσουμε τα έξοδα της κηδείας.

Παιδί μου, λεβέντη μου, αηδόνι και λιοντάρι.

Κακούργοι, καταραμένοι να' στε.."

- Σκότωσαν το Σωτήρη.

-Τον πήγαν στο Νεκροτομείο. Οι μπάτσοι έχουν ζώσει την περιοχή και δεν αφήνουν κανένα να πλησιάσει.

"...Κάποιος, ευλογημένος να' ναι, κρυφά μου μηνύει να τρέξουμε στην Κοκκινιά. Σκοπεύουν να τον θάψουν μόλις βγει ο ήλιος. Τρέχουμε. Ένα μικρό γεροντάκι, παπάς, μας πλησιάζει. Μας δείχνει τον τάφο που πριν λίγο επιχείρησαν να θάψουν το Σωτήρη μου.

- Χριστιανική κηδεία στις 01:00 τα μεσάνυχτα. Δεν έχετε επιτέλους ούτε ιερό ούτε όσιο; Πριν βγει ο ήλιος μου ζητάτε λειτουργία; Ούτε οι Γερμανοί δεν το αποτόλμησαν. Αντίχριστοι. Είχε αντιδράσει καθοριστικά ο παπάς..."

- Το πτώμα του Σωτήρη εξαφανίστηκε από το Νεκροτομείο. Απαγωγή νεκρού, για φαντάσου !

Ο Μίκης όμως μαζί με Μπριλλάκη, Νεφελούδη, Ηλιόπουλο, κινούνται δραστήρια για να σταματήσουν την ταφή και να γίνει νεκροψία με την παρουσία γιατρών της οικογένειας. Διότι λένε υπάρχουν πληροφορίες πως ο Σωτήρης στραγγαλίστηκε. Όλοι στο Νεκροταφείο της Κοκκινιάς.

"...Καψάσκης προς Τούμπα: Κύριε υπουργέ, παραιτούμαι, είμαι εγκλωβισμένος από δικηγόρους. Ο Ηλιόπουλος παίρνει βίαια το ακουστικό.

- Θέλουμε το νεκρό μας στο σπίτι.

- Και που θα τον θάψετε;

- Στον κήπο μου δολοφόνοι, αρκεί να μας τον δώσετε. Να τον χαρώ για τελευταία φορά. Έστω και σιωπηλό.

- Τ' ακούς Τούμπα; λέει η Μάνα. Φοβάστε το Σωτήρη μου ακόμα και νεκρό;

- Πάρτε τον λοιπόν αλλά να ξέρετε κ. Ηλιόπουλε ότι αναλαμβάνετε ευθύνες για οτιδήποτε κι αν συμβεί. (απόκριση Τούμπα)

- Εγώ δεν υπογράφω συναλλαγματικές. Ο λαός κλαίει το νεκρό του. Εσείς να προσέχετε πως πορεύεστε..."

Η κηδεία του ο 23χρονου Σωτήρη Πέτρουλα μετατράπηκε σε μία από τις πιο μαζικές διαδηλώσεις της εποχής

«Ιουλιανά» 1965

Τα γεγονότα της 15ης του Ιούλη 1965, καθώς και εκείνα που τα ακολούθησαν και που καθιερώθηκαν ως «Ιουλιανά» ήταν από τα πιο σημαντικά της περιόδου μετά το 1950 και μέχρι τις παραμονές της δικτατορίας του 1967-1974.

Η σημασία τους καθορίζεται από τη μεγάλη όξυνση και τη διάρκεια που πήραν οι εγχώριες ενδοαστικές αντιθέσεις, πάντα σε συνδυασμό με την άμεση εμπλοκή του ξένου παράγοντα (ΗΠΑ) και τους γενικότερους σχεδιασμούς του στην περιοχή (Κυπριακό) και που έστρωσαν το δρόμο για την επιβολή της δικτατορίας.

Ταυτόχρονα, τα «Ιουλιανά» προσφέρουν επίκαιρα διδάγματα ως προς το ρόλο του λαϊκού παράγοντα εκείνης της περιόδου, από την άποψη του βαθμού συνειδητοποίησης.

Bρισκόμαστε στον Ιούλιο του 1965. Περίοδος έντονων πολιτικών ζυμώσεων και αναταραχών. Περίοδος όπου η δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου αμφισβητείται στην άσκηση των καθηκόντων της από το νέο βασιλιά Κωνσταντίνο. Η κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου αντιλαμβανόμενη τον ανακτορικό ρόλο που παίζει ο Υπουργός Εθνικής Αμύνης Π. Γαρουφαλιάς, ζητά την αντικατάστασή του, αλλά παρεμποδίζεται από τον Κωνσταντίνο, που δεν υπογράφει το αντίστοιχο Βασιλικό Διάταγμα. Πρωθυπουργός και Βασιλιάς ανταλλάσσουν πέντε επιστολές, όπου, τελικά διαπιστώνεται, ότι η κυβέρνηση τελεί υπό βασιλική κηδεμονία. Ο Γ. Παπανδρέου δεν αποδέχεται τον εξευτελισμό και στις 15 Ιουλίου παραιτείται. Ο λαός ξεχύνεται στους δρόμους εκδηλώνοντας την πίστη του στην νόμιμη κυβέρνηση του (την οποία είχε εκλέξει 1,5 χρόνο πριν, τον Φλεβάρη του '69 με 52,72% και 171 έδρες). Ταυτόχρονα στα ανάκτορα αναζητούνται βουλευτές από την Ένωση Κέντρου για το σχηματισμό νέας κυβέρνησης. Είναι οι λεγόμενοι αποστάτες, που θα καταφέρουν να πάρουν από τη Βουλή ψήφο εμπιστοσύνης, το Σεπτέμβρη, αφού έχουν ήδη προηγηθεί δύο αποτυχημένες προσπάθειες σχηματισμού κυβέρνησης. Όλο αυτό το διάστημα της αυλικής συνταγματικής εκτροπής, ο λαός βρίσκεται κάθε νύχτα στους δρόμους, δίνοντας με δυναμισμό τη δική του μάχη υπέρ της Δημοκρατίας. Σε εκείνες τις πρώτες διαδηλώσεις και συγκεκριμένα το βράδυ της 21ης Ιουλίου 1965 βρίσκει το θάνατο ο φοιτητής της Ανωτάτης Εμπορικής, Σωτήρης Πέτρουλας. Εδώ θα πρέπει να θυμίσουμε ότι εκείνη την περίοδο δημιουργείται το κίνημα του "114" (ένα, ένα, τέσσερα), που αναφέρεται στο τελευταίο άρθρο του Συντάγματος "Η τήρησις του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων" και αντιπροσώπευε το αίσθημα του λαού για Δημοκρατία, ενάντια στις παρεμβάσεις του Παλατιού. 

Τι προηγήθηκε

Στις εκλογές της 3ης του Νοέμβρη 1963 η «Ένωση Κέντρου» επιβλήθηκε της ΕΡΕ, κερδίζοντας τις 138 έδρες από τις 300 της Βουλής. Η ΕΡΕ πήρε τις 132.

Μη μπορώντας να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, η «Ένωση Κέντρου» επιδίωξε δεύτερη εκλογική αναμέτρηση. Στις εκλογές που έγιναν την 16η του Φλεβάρη 1964 κέρδισε 171 έδρες, η ΕΡΕ μαζί με το «Κόμμα των Προοδευτικών» του Σπύρου Μαρκεζίνη 107 έδρες (99 και 8) και η ΕΔΑ 22. (Να σημειωθεί ότι τότε η ΕΔΑ δεν κατάρτισε συνδυασμούς σε 24 εκλογικές περιφέρειες, ώστε οι ψηφοφόροι της να ψηφίσουν την «Ένωση Κέντρου», για να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, όπως και έγινε)...

Η πολιτική της «Ένωσης Κέντρου» έχει εξυμνηθεί από τους πολιτικούς και άλλους κύκλους του «κεντρώου» χώρου και σε συνέχεια από το ΠΑΣΟΚ. Έχει μάλιστα χαρακτηριστεί ως μικρό φωτεινό διάλειμμα μιας μακριάς σκοτεινής πολιτικής περιόδου. Η κυβέρνηση της «Ένωσης Κέντρου» αύξησε μισθούς και μεροκάματα, ρύθμισε τα αγροτικά χρέη, κατάργησε μια σειρά ψηφίσματα του εμφυλίου πολέμου, έβαλε σε αχρησία τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων στο μεγαλύτερο βαθμό (εξαιρέθηκαν οι δημόσιοι υπάλληλοι) και απέλυσε τους περισσότερους απ' τους εναπομείναντες πολιτικούς κρατούμενους. Προώθησε ορισμένους εκσυγχρονισμούς και στην εκπαίδευση. Αυτή ήταν η μια όψη του νομίσματος. Γιατί:

Η «Ένωση Κέντρου» αρνήθηκε να απελευθερώσει όσους πολιτικούς κρατούμενους είχαν καταδικαστεί με το νόμο 375/1936 για κατασκοπία. Αυτοί αφέθηκαν ελεύθεροι αργότερα, το 1966, από την κυβέρνηση του Στ. Στεφανόπουλου (κυβέρνηση της... «αποστασίας»)! Στο ζήτημα του επαναπατρισμού των πολιτικών προσφύγων η «Ένωση Κέντρου» ακολούθησε την ίδια τακτική με της ΕΡΕ: Την κατά περίπτωση έγκριση των αιτήσεων επαναπατρισμού. Και βεβαίως δεν κατάργησε τους νόμους 375 και 509/1947 (που έθετε εκτός νόμου το ΚΚΕ), ενώ δε θέλησε να αναγνωρίσει ούτε την ΕΑΜική Αντίσταση!

Παράλληλα, η κυβέρνηση της «Ένωσης Κέντρου» επιχείρησε με την περιβόητη εγκύκλιο 1010 να διαλύσει τη «Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη» στα σχολεία, ενώ απειλούσε προοδευτικούς καθηγητές με απόλυση και τους καλούσε να γίνουν χαφιέδες! Κατά μαρτυρία του Π. Κανελλόπουλου, που δε διαψεύσθηκε, ο Γ. Παπανδρέου του είχε πει πως εξέταζε το ενδεχόμενο διάλυσης με νόμο γενικά της «Δ.Ν. Λαμπράκη».

Το αίτημα «15% για την Παιδεία», για το οποίο είχαν προηγηθεί σκληροί αγώνες, παραπέμφθηκε από το «Κέντρο» στις ελληνικές καλένδες.

Αυτή είναι η πραγματικότητα. Ας προστεθεί ακόμη, όσον αφορά στα πεπραγμένα της «Ενωσης Κέντρου», ότι την προβοκάτσια στον Γοργοπόταμο, όπου βρήκαν το θάνατο 13 άνθρωποι και τραυματίστηκαν 39, ο Γ. Παπανδρέου τη χαρακτήρισε ατύχημα!!

Αλλά εκεί που η «Ενωση Κέντρου» κυριολεκτικά αθέτησε κάθε προεκλογική υπόσχεση, ήταν ο Στρατός και τα Σώματα Ασφαλείας. Στην ουσία δεν αποτόλμησε ούτε πέτρα να κινήσει. Ο ΙΔΕΑ και οι φιλοβασιλικοί παρέμειναν ακλόνητοι στις θέσεις τους συνωμοτώντας και προκαλώντας ανοιχτά.

Στα «Ιουλιανά» ο Γ. Παπανδρέου εξέφραζε επιγραμματικά τον πυρήνα της σύγκρουσης: «Ποιος κυβερνά αυτόν τον τόπον; Ο βασιλεύς ή ο λαός; Στο πολίτευμα της βασιλευομένης δημοκρατίας ο βασιλεύς βασιλεύει και ο λαός κυβερνά μέσω των νομίμως εκλεγομένων εκπροσώπων του».

Οι «αποστάτες» από την πλευρά τους ισχυρίστηκαν ότι συγκρούστηκαν με τον Γ. Παπανδρέου και στήριξαν κεντροδεξιές κυβερνήσεις, επειδή ήθελαν να αποτρέψουν ανώμαλες εξελίξεις. Όπως έλεγαν, εκεί οδηγούσε η σύγκρουση Παπανδρέου - Ανακτόρων.

Οι «αποστάτες» ενεργήσανε με συνέπεια, όσον αφορά στην υπεράσπιση των ταξικών συμφερόντων που εξέφραζαν και που εκείνη τη στιγμή πίστευαν ότι έπρεπε να τα υπερασπιστούν με τον συγκεκριμένο τρόπο. Γι' αυτό ακριβώς ο χαρακτηρισμός «αποστάτες» δεν αποδίδει την πραγματικότητα. Και όχι μόνο αυτό, αλλά επιπλέον φορτίστηκε συναισθηματικά από το «Κέντρο» και το ΠΑΣΟΚ και παράλληλα συσκοτίστηκε έντεχνα η ουσία της πράξης των «αποστατών», για να κρυφτεί ο εξίσου βαθιά ταξικός χαρακτήρας της «Ενωσης Κέντρου» και η πολιτική της, όπως και του ΠΑΣΟΚ αργότερα.

Τόσο το «Κέντρο» όσο και το ΠΑΣΟΚ αποσιώπησαν ότι το φαινόμενο της λεγόμενης αποστασίας κάθε άλλο παρά πρωτοφανές ήταν. Και μάλιστα, ότι από τους πρώτους διδάξαντες μετά τον πόλεμο ήταν ο ίδιος ο Γ. Παπανδρέου, ο οποίος στις εκλογές του 1952 συνεργάστηκε με τον «Ελληνικό Συναγερμό» του Παπάγου, παίρνοντας μαζί του και άλλους φίλους του βουλευτές.

Η μεταπήδησή τους δεν ήταν η μόνη. Τότε ακριβώς 35 πρώην υπουργοί και βουλευτές του «φιλελεύθερου» χώρου τάχθηκαν με τον Παπάγο. Ενώ το 1958 οι Γ. Ράλλης και Παν. Παπαληγούρας, μαζί με άλλους 13 βουλευτές της ΕΡΕ, «έριξαν» την κυβέρνηση Καραμανλή.

Το κίνημα των 70 ημερών - Η πολιτική της ΕΔΑ

Το κίνημα των 70 ημερών (16/7 - 25/9) ήταν λαϊκή έξαρση, που, αν και χρωματίστηκε από την ηρωική και επίμονη δράση πλατιών μαζών, δεν έβγαινε από τα συνταγματικώς οριζόμενα.

Το πολιτικό στίγμα της σύγκρουσης δεν μπορεί να αναζητηθεί έξω από τα συνθήματα που κυριάρχησαν στις συνεχείς μεγάλες και μικρές διαδηλώσεις της εποχής, καθώς και έξω από τις επιδιώξεις των πολιτικών κομμάτων που οργάνωσαν τις κινητοποιήσεις και συμμετείχαν σε αυτές (ΕΔΑ, «Ενωση Κέντρου»).

Τη σφραγίδα σε εκείνα τα γεγονότα την έβαλαν τα κυρίαρχα συνθήματα: «114», «Κάτω οι αυλόδουλοι», «Δημοκρατία», «Παπανδρέου», «Προδότες», «Μητσοτάκη κάθαρμα», «αποσταCΙΑ», «Κάτω η χούντα» κ.ά. Στο ίδιο πλαίσιο κινήθηκε και η σάτιρα, που έβγαλε πολύ γέλιο, στη σκιτσογραφία και στις επιθεωρήσεις.

Σε αυτή τη βάση, ο Γ. Παπανδρέου χρησιμοποίησε το λαϊκό κίνημα.

Υπήρχαν, βεβαίως, και συνθήματα, όπως «Εξω οι Αμερικανοί», «Κάτω η μοναρχία», «Πάρ' τη μάνα σου και μπρος», σαφώς πιο προωθημένα από τα προηγούμενα, που φωνάζονταν κυρίως από δυνάμεις της «Νεολαίας Λαμπράκη».

Η ηγεσία της ΕΔΑ δεν έβλεπε άλλη διέξοδο για το λαό από την αναφανδόν υποστήριξη της «Ένωσης Κέντρου». Συμπαρατάχθηκε μαζί της σε όλα τα επίπεδα.

Στρατηγική γραμμή της ΕΔΑ ήταν η πολιτική της συνεργασίας των δημοκρατικών δυνάμεων, για το προχώρημα της οποίας απωθούνταν σε δεύτερη μοίρα ακόμη και η κριτική προς το «Κέντρο» για τη μη τήρηση των προεκλογικών του δεσμεύσεων. Επιπλέον, για να μη ...δυσκολεύει τα πράγματα, η ηγεσία της ΕΔΑ πάλευε, ενώ θεωρούσε μαξιμαλιστική και αριστερίστικη την πάλη για την ντε φάκτο επιβολή της νομιμοποίησης του ΚΚΕ.

Έτσι, η μόνη «προοπτική» που απέμενε στο λαό, ήταν εκείνη που επαφιόταν στους χειρισμούς της ηγεσίας του «Κέντρου»…

Μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι και τα πιο προχωρημένα συνθήματα και διαθέσεις της περιόδου των «Ιουλιανών» εξέφραζαν ως προοπτική το πολίτευμα που εγκαθιδρύθηκε αργότερα με τη συμβολή της ΝΔ και των «Κέντρου» - ΠΑΣΟΚ. Και πρέπει να επισημάνουμε ότι η ίδρυση και η ανάπτυξη του ΠΑΣΟΚ πήγασε από τα χρόνια εκείνα, τότε δηλαδή, που: Οι Παπανδρέου λατρεύτηκαν και πλατιές λαϊκές μάζες, σε αυτές και ένα τμήμα της Αριστεράς, είδαν τα όνειρά τους να παίρνουν σάρκα και οστά στον αστικό εκσυγχρονισμό που εξέφραζε το «Κέντρο» και κυρίως η «αριστερή» του πτέρυγα υπό τον Ανδρέα Παπανδρέου!..

Οι εξελίξεις των χρόνων 1965-1966 είχαν στρώσει το δρόμο στην επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας. Το τμήμα της άρχουσας τάξης, που είχε δύναμη στον πιο ισχυρό μηχανισμό του κράτους, στο Στρατό, σε συνεργασία με τις υπηρεσίες των ΗΠΑ, έδωσε τη λύση (δίκην γόρδιου δεσμού) μέσω της δικτατορίας, καταργώντας για περισσότερα από 7 χρόνια την κοινοβουλευτική δικτατορία της αστικής τάξης. Όταν αυτή η φάση έκλεισε το 1974, άνοιξε στην κυριαρχία της μια άλλη, που συνεχίζεται…

Αναδημοσίευση από το alfavita. gr 21/07/2013 


ΤΙ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΙ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ

Του Σωτήρη Πέτρουλα

Για όσους έχουν ζήσει το κίνημα από τα μέσα, τους γίνεται πλέον έντονα αντιληπτή η κατάσταση των αγωνιστών που διαμορφώνονται, δηλαδή των φορέων πραγμάτωσης της στρατηγικής και τακτικής του κόμματος (της αριστεράς).

Η πρώτη διαπίστωση είναι η αδυναμία του κινήματος να έλξει τους οπαδούς του με τέτοια δύναμη που να τους εμπνεύσει τέτοια και τόσα ιδανικά, ώστε να θελήσουν να οργανοποιηθούν, δηλαδή να δεθούν οργανικά με το κίνημα, με όλες τις συνέπειες που έχει αυτή η σύνδεση.

Η δεύτερη διαπίστωση είναι ότι πολλοί αγωνιστές αποτραβιούνται από το κίνημα για διάφορους λόγους. Βασικά εντάσσονται είτε σε ένα προτσές διαφωνιών είτε σε ένα προτσές αστοποίησης, είτε σε ένα προτσές διαφωνιών που οδηγεί στην αστοποίηση ή στον προβληματισμό. Είναι κι αυτό μια ένδειξη, ότι το κίνημα όχι μόνον δεν εμπνέει ιδανικά, αλλά τα ίδια τα μέλη του δεν τα διαπαιδαγωγεί σωστά ούτε τα ολοκληρώνει σαν αγωνιστές. Η απομάκρυνση από το κίνημα σημαίνει, αν όχι οριστικό ξέκομμα, πάντως μακροχρόνια αποχή και ίσως παντοτεινή τέτοια από την οργανωμένη δράση.

Η τρίτη διαπίστωση είναι ο χαρακτήρας των οργανωμένων αγωνιστών. Αν δεν έχουν μεταβληθεί σε στείρους αρνητές- με ανυπαρξία πρακτικής δράσης- έχουν καλοπιαστεί σε τέτοια πλαίσια που αδίστακτα τους ονομάζουμε «κομματικούς μαζοχιστές», αυτοσκοπός το κόμμα. Τυφλά υπακούουν και ανεξέλεγκτα εκτελούν τις εντολές της ηγεσίας- ανυπαρξία προϋποθέσεων- να θέσουν υπό κριτική το κόμμα. Γι’ αυτούς το κόμμα είναι «ταμπού».

Έχουν ταυτίσει το κίνημα με το κόμμα το έχουν κάνει «φετίχ» και όλη η διαλεκτική τους σκέψη αναλίσκεται στην επανάληψη, με άλλα λόγια, των αποφάσεων της ηγεσίας, στολισμένες με «τσιτάτα» και «ρετσέτες» από τους κλασικούς του μαρξισμού.

Ακόμη μια κατηγορία είναι αυτοί που αποκαλούμε «δογματικούς» με ποικίλες αποχρώσεις. Η ρίζα τους είναι πιότερο αντίδραση στην πορεία του κινήματος.

Αυτοί συνειδητοποιούν τα λάθη της (της ηγεσίας) από γεγονότα εξωτερικά και έτσι πάλι αντιδρούν, είτε επαναλαμβάνοντας αλήθειες και παλιότερες αντιλήψεις, είτε μεταφέροντας ξένη πείρα.

Φυσικά όλοι αυτοί σε αυτό συνταυτίζονται μεθοδολογικά με το επίσημο κίνημα. Αυτό που συμβαίνει με τους αγωνιστές, δυστυχώς συμβαίνει και με τους αριστερούς γενικά.

Η ανεξέλεγκτη εφαρμογή των αποφάσεων της ηγεσίας και η άκριτη παραδοχή, σαν «α πριόρι» σωστών κάθε πράξης και θέσης της ηγεσίας, είναι το κριτήριο της αριστερής μάζας, μαζί με την προσωπολατρεία του κόμματος που έντονα υπάρχει και αναπτύσσεται συνειδητά.

(Δεν πρόκειται για μια αυτοτελή μελέτη. Είναι σημειώσεις ενός άρθρου που έμεινε ατέλειωτο γιατί έτσι το θέλησε το δολοφονικό χέρι των ιμπεριαλιστών, ντόπιων και ξένων σημ της Σύνταξης.).

Το συγκεκριμένο κείμενο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο τεύχος 6, Αυγούστου- Σεπτεμβρίου 1965, σελ 422- 424 που εκδιδόταν από τους Φίλους των Νέων Χωρών. Έχει αναρτηθεί από τον πανεπιστημιακό καθηγητή Σπύρο Σακελλαρόπουλο στο facebook.



Η δολοφονία του Σωτήρη Πέτρουλα 

Αποσπάσματα από το σχετικό υποκεφάλαιο, στο βιβλίο του Αντώνη Πέτρουλα θείου του Σωτήρη, «η οδύσσεια ενός αμετανόητου κομμουνιστή» -εκδόσεις Κέδρος

Η πρώτη μου συνάντηση με τον Σωτήρη –παλικάρι τώρα πια είκοσι χρονών- έγινε το 1962, ένα καλοκαιρινό απόγευμα στα γραφεία της ΕΔΑ. Ξαφνικά όπως βάδιζα αμέριμνος, μου έκοψε τον δρόμο ένας λεβέντης νεαρός –δύο μέτρα σχεδόν- πέφτοντας στην αγκαλιά μου. Με έσφιγγε δυνατά, με φιλούσε και με αποκαλούσε «θείο». Σάστισα προς στιγμή. Ποιος στα αλήθεια ήταν αυτός ο λεβέντης ανιψιός που εγώ δε γνώριζα; Τα χαρακτηριστικά του πολύ γνωστά. Κατάλαβε την αμηχανία μου και με προσγείωσε εγκαίρως. Το τι ένιωσα εκείνη την ώρα δεν περιγράφεται. Όχι μόνο χαρά και υπερηφάνεια, κάτι πιο έντονο και δυνατό. Κι αυτός να χαμογελά και να δηλώνει με υπερηφάνεια πως το Πετρουλαίικο ζει, δεν έσβησε και ούτε μπορεί να χαθεί εύκολα.

Γνώριζε τα πάντα σχετικά με τους κατατρεγμούς της οικογένειας. Γνώριζε και το μαρτύριο που έζησαν οι γονείς του μέχρι να κατορθώσουν να φτάσουν στην Αθήνα και δεν ήθελε με κανέναν τρόπο να μάθουν κάτι συγκεκριμένο για την πολιτική του δράση. Για να μην τους ξαναθυμίζει τα περασμένα και τις λαχτάρες που πέρασαν μέχρι να καταφέρουν να γλιτώσουν από το βέβαιο θάνατο… Με παρακάλεσε για όλους αυτούς τους λόγους να μη μάθουν για τη συνάντησή μας οι γονείς του.

Είχε πολύ καθαρό μυαλό κι αξιόλογο προβληματισμό για τις πολιτικοϊδεολογικές εξελίξεις της εποχής. Δε συμφωνούσε πάντα με την «εισήγηση». Από τις πιο βασικές διαφωνίες του ήταν η πριμοδότηση του Κέντρου (του Παπανδρέου) στις εκλογές του 1964 και η στήριξη της πολιτικής του. Ο Σωτήρης ήθελε πιο ριζοσπαστικές λύσεις. Ήθελε πιο επαναστατική την ΕΔΑ. Είχε ανατεθεί στην κεντρική καθοδήγηση της νεολαίας η ευθύνη να τον μεταπείσει ή τουλάχιστον να χαμηλώσει τους τόνους για το γενικότερο καλό του κινήματος.

Λίγο πριν από τα Ιουλιανά και τη συνδιάσκεψη της νεολαίας, ζήτησε να με συναντήσει ο γενικός γραμματέας της νεολαίας Λαμπράκη, με τον οποίο γνωριζόμασταν αρκετά καλά από τις φυλακές. Αφού με ενημέρωσε για τα προβλήματα που ταλάνιζαν τη νεολαία και τους κινδύνους που εγκυμονούσαν –υπήρχε φόβος μέχρι και διάσπασης- με παρακάλεσε να επιδιώξω μια συνάντηση με τον Σωτήρη ώστε να αποφευχθεί κάτι τέτοιο. Συναντήθηκα πολύ σύντομα με τον Σωτήρη, χωρίς φυσικά να τον μεταπείσω –γιατί οι περισσότερες σκέψεις και θέσεις του ήταν σωστές. Συμφωνήσαμε ωστόσο να αποφευχθούν ακρότητες όπως η διάσπαση στη συνδιάσκεψη της σπουδάζουσας που θα γινόταν εκείνες τις μέρες. Ταυτόχρονα ενημέρωσα και το γραμματέα της νεολαίας και ζήτησα να υπάρξει και από την πλευρά τους σύνεση και αυτοσυγκράτηση.

Οι εξελίξεις ήταν τόσο ραγδαίες εκείνες τις μέρες, που δεν άφηναν περιθώρια για περιττές κουβέντες. Μέχρι που ήρθε εκείνο το μοιραίο βράδυ της 23ης του Ιούλη (1965). Όταν επέστρεψα στα γραφεία της Αυγής, ώρα δέκα ακριβώς το βράδυ, μου ανήγγειλαν τα τραγικά μαντάτα: πως ο ανιψιός μου ήταν νεκρός και δεκάδες άλλοι τραυματίες. Τι κάνουμε τώρα; Τα γεγονότα τρέχουν, δεν περιμένουν. Το παλικάρι το σκότωσαν. Το δολοφόνησαν. Θα προσπαθούσαν, πιθανώς, να το εξαφανίσουν. Για όλα ήταν ικανοί και καλά εκπαιδευμένοι. Δεν έπρεπε να τους επιτραπεί να «ασελγήσουν» πάνω στο σώμα του παλικαριού. Έπρεπε να βιαστούμε, να διεκδικήσουμε, χωρίς την παραμικρή χρονοτριβή, τον νεκρό πριν προλάβουν να τον εξαφανίσουν.

Στα γραφεία της Αυγής συρρέει κόσμος πολύς, ζητώντας να μάθει λεπτομέρειες. Ανάμεσά τους και οι δικηγόροι Γιαννόπουλος και Μανδηλαράς. Αποφασίζουμε να πάμε στο νεκροτομείο, για να ζητήσουμε από τον ιατροδικαστή Καψάσκη να μας ενημερώσει τι γνωρίζει για τα γεγονότα και πού βρίσκεται ο νεκρός. Την ώρα που φτάσαμε και οι τρεις στο νεκροτομείο και μιλούσαμε με τον κύριο Καψάσκη, σταμάτησε ένα ασθενοφόρο που μετέφερε ένα φέρετρο. Στο φέρετρο αυτό βρισκόταν το παλικάρι, ο Σωτήρης, τυλιγμένος με ένα άσπρο σεντόνι γεμάτο αίματα (χρειάστηκε να το ανοίξω και να σηκώσω το σεντόνι από το πρόσωπο για να βεβαιωθώ πως ήταν ο Σωτήρης). Στη συνέχεια είπαμε στον κύριο Καψάσκη ποιος ήμουν, την ιδιότητά μας και ζητήσαμε να μας παραδώσει τον νεκρό. Αρνήθηκε όμως να το κάνει λόγω του ακατάλληλου της ώρας. Αφού του τονίσαμε πως θα επανερχόμασταν το πρωί πριν από τις οχτώ να τον παραλάβουμε, τον καταστήσαμε υπεύθυνο για τυχόν εξαφάνισή του.

Μετά έπρεπε να ενημερωθούν οι γονείς του το συντομότερο, πριν αιφνιδιαστούν από τους δολοφόνους. Ποιος έχει το ψυχικό κουράγιο να τους αναγγείλει το τραγικό μαντάτο; Όσο και αν μου είναι επώδυνο να επωμιστώ μια τόσο τρομερή ευθύνη, κατανοώ ταυτόχρονα πως δε μπορεί να γίνει διαφορετικά. Εγώ θα έπρεπε να μεταφέρω το οδυνηρό μαντάτο στους γονείς. Χρέος βαρύ κι ασήκωτο απέναντι σε ζωντανούς και σκοτωμένους.

Για να συναντήσω την οικογένεια τέτοια ώρα, έπρεπε να γνωρίζω πού ακριβώς έμεναν, κάτι που δυστυχώς αγνοούσα. Το μόνο που γνώριζα ήταν το όνομα της περιοχής: Περιβόλια. Να πας όμως τα μεσάνυχτα στα περιβόλια και να ζητάς την οικογένεια Πέτρουλα δεν ήταν λογικό. Ευτυχώς πάνω στην παραζάλη, μας έβγαλε από το αδιέξοδο ένας νεαρός φοιτητής, φίλος του Σωτήρη, που συνέπεσε να περάσει από τα γραφεία της Αυγής και γνώριζε πού ακριβώς βρισκόταν το σπίτι. Κρίθηκε σκόπιμο από την οργάνωση της νεολαίας να μας συνοδεύσει και κάποιος νομικός. Επελέγη ο πάγκαλος, που ήταν και στο κεντρικό συμβούλιο της νεολαίας λαμπράκη.

Φτάσαμε κάποια στιγμή κι οι τρεις στο σπίτι και όπως ήταν φυσικό βρήκαμε όλη την οικογένεια ξάγρυπνη και αναστατωμένη, μια και το παλικάρι τους δεν είχε φανεί ακόμα. Η παρουσία μου τέτοια ώρα –και για πρώτη φορά- προκάλεσε ακόμη μεγαλύτερη αγωνία και ένταση. Υποχρεώθηκα να παίξω θέατρο. Τους είπα αρχικά το πρώτο ψέμα, ότι ο Σωτήρης, καθώς και πολλοί άλλοι, ήταν βαριά τραυματίας στο νοσοκομείο. Σκόπευα να ενημερώσω ξεχωριστά τον πατέρα για το τι ακριβώς είχε συμβεί και να χειριστεί αυτός όπως νόμιζε καλύτερα το τραγικό συμβάν. Περίμενα πως θα είχα τη συμπαράσταση και του νομικού συμβούλου, κυρίου θ. πάγκαλου, ώστε να βρω χρόνο να ενημερώσω πληρέστερα τον πατέρα. Δυστυχώς έμεινα αβοήθητος από το νομικό σύμβουλο. Όση ώρα μείναμε σπίτι κι εγώ αράδιαζα του κόσμου τα παραμύθια, δεν άνοιξε το στόμα του να πει μια λέξη.

Οι ώρες περνούσαν γρήγορα και τα παραμύθια δε γινόταν να συνεχιστούν. Βγαίνοντας στην αυλή του σπιτιού, πήρα λίγο παράμερα τον πατέρα και του συνέστησα να κρατηθεί σταθερά στα πόδια του γιατί τα πραγματικά γεγονότα ήταν πολύ πιο τραγικά απ’ ό,τι τα είχε διαισθανθεί. Έπρεπε να βρει τη δύναμη και το κουράγιο να σταθεί όρθιος –να μη γονατίσει0 και να μην υποκύψει σε κανενός είδους πιέσεις και εκβιασμούς. Το υποσχέθηκε και τήρησε το λόγο του με συνέπεια μέχρι τέλους (…).

Επιστρέφοντας στο σπίτι βρήκαμε μόνο τα αδέλφια του Σωτήρη. Τους γονείς του, απ’ ό,τι μας είπαν τα παιδιά, πήγε η Ασφάλεια και τους πήρε μόλις που είχαμε φύγει εμείς. Όλα έδειχναν πως είχαν θέσει σε εφαρμογή τα γνωστά μέσα του εξαναγκασμού, της «πειθούς» με κάθε τρόπο. Απάνω που ετοιμαζόμασταν να φύγουμε με τα παιδιά για το νεκροτομείο προς αναζήτηση του νεκρού, επέστρεψαν ευτυχώς και οι γονείς, κυριολεκτικά συντετριμμένοι.

Από την Ασφάλεια έμαθε και η μάνα για τη δολοφονία του παιδιού της και ξέσπασε θρήνος και οδυρμός. Προσφέρθηκαν οι καλοί χριστιανοί να αναλάβουν τα έξοδα της κηδείας. Θα μεριμνούσαν και για καμιά σύνταξη κι άλλα πολλά. Κι αφού δεν έγινε αποδεκτή η προσφορά τους, τους επέτρεψαν να επιστρέψουν στο σπίτι.

Ξεκινήσαμε όλοι μαζί για το νεκροτομείο, με την πρόθεση να παραλάβουμε το νεκρό. Φτάσαμε πριν ακόμη ξημερώσει για τα καλά κι αφού πληροφορήσαμε τον κύριο Καψάσκη πού απέβλεπε η επίσκεψή μας, αυτός μας δήλωσε κυνικά πως το νεκρό τον είχε πάρει τη νύχτα η Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών και ότι αυτός δε γνώριζε τίποτα περισσότερο. Αφήσαμε τη μάνα με τα παιδιά κι εγώ με τον πατέρα και το νομικό σύμβουλο Πάγκαλο φύγαμε αμέσως για την Αστυνομική Διεύθυνση.

Στο δεύτερο όροφο συναντήσαμε τον αξιωματικό υπηρεσίας. Ήταν ένας υπαστυνόμος που δυστυχώς δε συγκράτησα το όνομά του. Του χρωστώ ένα μεγάλο ευχαριστώ και μια συγνώμη. Του είπαμε ποιοι ήμασταν και τι θέλαμε χωρίς περιττές κουβέντες. Μας είπε επί λέξει: ο νεκρός βρίσκεται στο Γ’ Νεκροταφείο (Κοκκινιάς). Πρέπει να βιαστείτε γιατί θα τον κηδέψουν.

Πραγματικά όπως έγινε γνωστό εκ των υστέρων, είχαν αυτή την πρόθεση και μόνο επειδή οι κανονισμοί της εκκλησίας δεν επέτρεπαν να ιερουργούν πριν από την ανατολή του ηλίου απετράπη κάτι τέτοιο.

Τότε μόνο λύθηκε επιτέλους και η γλώσσα του νομικού συμβούλου για να επισημάνει στον εν λόγω υπάλληλο πως η πράξη αυτή ήταν πέρα για πέρα αντισυνταγματική… κι άλλα τέτοια χαζά. Λες και όλα τα άλλα που διαδραματίζονταν εκείνες τις μέρες ήταν συνταγματικά… Εγώ τον προέτρεπα να αφήσει το σύνταγμα κατά μέρος και να φύγουμε το συντομότερο να προλάβουμε τα χειρότερα. Μέχρι και ο υπαστυνόμος του συνέστησε να το πράξει χωρίς χρονοτριβή. Το αυτοκίνητο που είχε τότε ο Πάγκαλος ήταν ένα φολκσβάγκεν (χελώνα) και πήγαινε ανάλογα, δηλ σαν χελώνα. Του πρότεινα να το εγκαταλείψουμε και να πάρουμε το πρώτο ταξί που θα βρίσκαμε. Έτσι κι έγινε.

Φτάσαμε πολύ σύντομα στο νεκροταφείο. Επικρατούσε σιγή και η παρουσία της αστυνομίας ήταν πολύ διακριτική. Άρχισα να υποπτεύομαι τα χειρότερα –ότι μας έδωσαν σκόπιμα λάθος πληροφορίες- και χωρίς καθυστέρηση μπήκα στο νεκροθάλαμο και άρχισα να ανοίγω τα φέρετρα. Στα δύο πρώτα που έλεγξα ήταν ηλικιωμένες γυναίκες –είχα αρχίσει να παραμιλώ και να κακολογώ τους πάντες πως μας παραπλάνησαν. Όταν έφτασα στο τρίτο φέρετρο (το πιο μικρό σε μέγεθος) και το άνοιξα, πήρα βαθιά ανάσα και σταμάτησα να κακολογώ. Αντίκρισα το παλικάρι. Του είχαν λυγίσει τα γόνατα για να κλείσει το φέρετρο. Ήταν τυλιγμένος με το λευκό σεντόνι που τον είχα πρωτοδεί τη νύχτα. Άρχισε στο μεταξύ να παίρνει για καλά η μέρα και η παρουσία της αστυνομίας να γίνεται πιο έντονη. Σε τι απέβλεπαν; Κανείς δε γνώριζε με σιγουριά. Έπρεπε να λάβουμε τα μέτρα μας. Πήρα αμέσως τηλέφωνο στα γραφεία της ΕΔΑ Κοκκινιάς να στείλουν το συντομότερο κόσμο στο νεκροταφείο. Πήρα και στα γραφεία της Αυγής στην Αθήνα να κάνουν και από την Αθήνα το ίδιο. Στη συνέχεια τηλεφώνησα στο δικηγορικό γραφείο Γιαννόπουλου-Μανδηλαρά να έρθουν κι αυτοί στο νεκροταφείο. Είχαμε αποφασίσει από το προηγούμενο βράδυ να ζητήσουμε να γίνει καινούρια νεκροψία από άλλους ιατροδικαστές γιατί ο κύριος Καψάσκης ήταν ανυπόληπτος και συνένοχος σε προαποφασισμένεςς διαγνώσεις.

(…) Τελικά έγινε δεκτό το αίτημά μας για διεξαγωγή καινούριας νεκροψίας και μεταφέρθηκε ο νεκρός στο νεκροτομείο της Αθήνας. Εδώ ήταν αβάσταχτη η ένταση και η αγωνία. Τη διαδικασία τη βλέπαμε κι εμείς σε μικρή απόσταση από την τζαμαρία. Παρακολουθούσαμε τα πάντα… Προσπαθούσα –όσο μπορούσα- να απασχολώ τον πατέρα ώστε να μην κοιτάζει. Ήταν αφάνταστα οδυνηρά τα όσα βλέπαμε.

Κάποια στιγμή πήρε τέλος το μαρτύριο αυτό. Ολοκλήρωσαν οι ειδικοί το έργο τους. Τώρα εμείς έπρεπε να πάρουμε το νεκρό και να τον μεταφέρουμε σπίτι του για το τελετουργικό. Να πλυθεί, να στολιστεί, να κλαφτεί και να ετοιμαστεί για το μεγάλο ταξίδι χωρίς γυρισμό. Αυτός μας το αρνούνταν προκλητικά και κατηγορηματικά οι δολοφόνοι. Όταν όμως η πειθώ δε γίνεται αποδεκτή, τότε αναγκαστικά παραμερίζεται και παίρνει τη θέση της το επαναστατικό δίκαιο.

Στο νεκροτομείο εκείνη την ώρα βρισκόμασταν πέντε έξι άτομα, καθώς και ο τότε βουλευτής της ΕΔΑ Ηλιόπουλος και ο εκπρόσωπος του κράτους κύριος Καψάσκης, ο οποίος μου είχε δηλώσει με πολύ κυνικό τρόπο πως χωρίς την εντολή του υπουργού Δημόσιας Τάξης ήταν αδύνατο να μας παραδώσει το νεκρό. Τότε του δήλωσα κι εγώ με επίσημο και κατηγορηματικό τόνο: είμαι υποχρεωμένος να εφαρμόσω τους άγραφους νόμους της πατρίδας μου. Ταυτόχρονα έκλεισα όλες τις πόρτες του νεκροτομείου τονίζοντάς του: Δίπλα στο φέρετρο του νεκρού μας θα προστεθεί το δικό σου και όσων άλλων βρισκόμασταν εκείνη την ώρα κοντά σου.

Όπως φάνηκε, κατάλαβε πολύ καλά τα όσα του είπα. Κι ενώ μέχρι τότε του ήταν αδύνατο να επικοινωνήσει με τον κύριο υπουργό, τον εντόπισε στο άψε σβήσε. Κοιμόταν το γαϊδούρι στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία. Τον ενημέρωσε για όλα όσα συνέβαιναν στο νεκροτομείο και τις ανεξέλεγκτες διαστάσεις που έτειναν να πάρουν τα γεγονότα. Χρειάστηκε να του μιλήσω κι εγώ στο τηλέφωνο, για να του τονίσω ότι πέρα από τους γραπτούς νόμους που περιλάμβανε το σύνταγμα της χώρας και τους οποίους παραβίαζαν ασύστολα, υπήρχαν και οι άγραφοι νόμοι της Μάνης, που κανείς μέχρι τότε δεν είχε διανοηθεί να αγνοήσει κι ότι θα του ήταν πολύ χρήσιμο να τους γνωρίζει. Έκαναν τελικά την ανάγκη τους «φιλοτιμία». Δέχτηκαν να μας παραδώσουν το νεκρό, να τον κλάψουμε και να τον τιμήσουμε όπως εμείς ξέραμε, με βάση τα ξεχωριστά ήθη κι έθιμα της Μάνης. Από εδώ και πέρα τα πράγματα εξελίχθηκαν χωρίς παρακρατικές παρεμβάσεις.

Μου είναι πολύ οδυνηρή η περιγραφή των γεγονότων εκείνης της εποχής. Νιώθω ανήμπορος να τη συνεχίσω. Υπάρχουν άλλωστε πάρα πολλά ντοκουμέντα γύρω από τα όσα επακολούθησαν τότε, ώστε να μην προσθέτουν κάτι πιο σημαντικό οι δικές μου επισημάνσεις. Η συμμετοχή του κόσμου στην κηδεία ήταν εκπληκτική. Η κεφαλή της πορείας είχε φτάσει στο Γ’ Νεκροταφείο και η ουρά βρισκόταν ακόμα στα Περιβόλια, στο σπίτι.

Αυτό που θυμάμαι πολύ έντονα είναι οι εκκλήσεις που κάναμε τότε και μέσω των οργανώσεων και μέσω του τύπου, ζητώντας απ’ όσους γνώριζαν κάτι συγκεκριμένο για όσα διαδραματίστηκαν εκείνο το βράδυ να έρθουν σε επαφή με την οικογένεια και τους δικηγόρους μας. Χωρίς όμως να βρούμε ανάλογη ανταπόκριση. Γιατί εκείνα τα χρόνια όλα τα ‘σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά…


Η περιπέτεια του μνημείου του φοιτητή Σωτήρη Πέτρουλα


Χρειάστηκε να περάσουν 40 χρόνια από τον βίαιο θάνατό του, στις μαζικές διαδηλώσεις στα περίφημα Ιουλιανά του 1965, για να αποκτήσει μνημείο ο αγωνιστής φοιτητής Σωτήρης Πέτρουλας. Στις 21 Ιουλίου 2005, φίλοι και συμφοιτητές τον τίμησαν με την τοποθέτηση μιας χάλκινης προσωπογραφίας, την οποία φιλοτέχνησε ο γλύπτης και καθηγητής της Σχολής Καλών Τεχνών Γιώργος Χουλιαράς. Ωστόσο, τον Δεκέμβριο του 2012 άγνωστοι αφαίρεσαν τη χάλκινη ανάγλυφη προσωπογραφία από τη γωνία Εδουάρδου Λω και Σταδίου, πιθανότατα για να πουλήσουν τον χαλκό. Οι άγνωστοι δράστες ξεκόλλησαν το μνημείο βίαια, αφού έμεινε ένα κομμάτι χαλκού που εξείχε από την κολόνα. 

Το μνημείο αποκαταστάθηκε τον Ιούλιο του 2013 από την Εταιρεία Μελέτης της Ιστορίας της Αριστερής Νεολαίας (ΕΜΙΑΝ) και τους «Φίλους του Σωτήρη Πέτρουλα». Η προσωπογραφία του Σωτήρη Πέτρουλα φιλοτεχνήθηκε και πάλι από τον γλύπτη Γιώργο Χουλιάρα. 

ΠΗΓΗ: «Μηχανή του Χρόνου»



Ένα τραγούδι για τον Σωτήρη Πέτρουλα


Σωτήρης Πέτρουλας 
Μουσική/Στίχοι: Θεοδωράκης Μίκης
Τραγούδι / Παπακωνσταντίνου Βασίλης

Το τραγούδι πρωτοτραγουδήθηκε από τα πλήθη την ημέρα τής κηδείας του Σωτήρη Πέτρουλα στην Αθήνα τον Ιούλιο τού 1965.

Πρώτη ηχογράφηση με τον Βασίλη Παπακ/νου. Πολλές άλλες εκτελέσεις από τις οποίες ξεχωρίζει εκείνη τής Μαρίας Φαραντούρη και αυτή με τον ίδιο τον συνθέτη στο τραγούδι.


Σωτήρη Πέτρουλα, Σωτήρη Πέτρουλα

σε πήρε ο Λαμπράκης σε πήρε η Λευτεριά

σε πήρε ο Λαμπράκης σε πήρε η Λευτεριά

Μάρτυρες ήρωες οδηγού -νε

τα γαλάζια μάτια του μας καλού -νε

Σωτήρη Πέτρουλα, Σωτήρη Πέτρουλα

αηδόνι και λιοντάρι βουνό και ξαστεριά

αηδόνι και λιοντάρι βουνό και ξαστεριά

Μάρτυρες ήρωες οδηγούνε

τα γαλάζια μάτια του μας καλούνε

Σωτήρη Πέτρουλα, Σωτήρη Πέτρουλα

οδήγα το λαό σου οδήγα μας μπροστά

οδήγα το λαό σου οδήγα μας μπροστά

Μάρτυρες ήρωες οδηγούνε

τα γαλάζια μάτια του μας καλούνε


ΠΗΓΕΣ:
Αναρτήθηκε από "ΠΟΛΙΤΕΣ του ΒΥΡΩΝΑ", με επιμέλεια του Χ.Π. - Ιούλιος 2016

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου